In de zomer van 2004 reisde ons gezin door het oosten van de Verenigde Staten. Een van de dingen waar ik me op had verheugd was het zien van wilde druivenranken, van de inheemse soorten die Noord-Amerika zo veel kent. Helaas heb ik niet één druivenrank van dichtbij gezien, of het moeten de struiken zijn geweest die we vanuit de auto op weg van Erie naar Buffalo langs de snelweg zagen staan (in de file…).
Wel heb ik wijnen geproefd van inheemse soorten, en ik was niet onder de indruk. Toch blijkt er topwijn gemaakt te kunnen worden van bijvoorbeeld Vitis riparia, een druivenrank die, zoals de naam al zegt, graag langs rivieroevers groeit.
Het recente nummer van SLOW, the magazine of the Slow Food Movement, besteedt in een bijdrage van wijnschrijver Stuart Pigott (hij schreef onder andere The Wine Atlas of Germany) aandacht aan duurzame (sustainable) wijnbouw in – of all places – South Dakota. In een staat waar alleen kunstmest en bestrijdingsmiddelen voor enige gewasgroei van betekenis hebben gezorgd de afgelopen decennia, hebben Eldon en Sherry Nygaard van wilde Vitis riparia een beroemde wijn weten te maken, Wild Grape, die buiten de USA ook verkrijgbaar is in Parijs, in de superstore Lavinia (waar hij online helaas niet te vinden is).
Om me te oriënteren sloeg ik er ook nog maar even Tom Stevensons Meest complete Wijnencyclopedie op na, en vond Valiant Vineyards van de Nygaards zowaar genoemd. De Nygaards blijken de pioniers van de ‘wijnindustrie’ in South Dakota te zijn. In 1996 wisten zij de wetgeving van de staat zo aan te passen dat het mogelijk werd legaal een wijnmakerij te vestigen. In 2004 waren er inmiddels zeven wijnmakerijen in South Dakota.
Terug naar het artikel van Stuart Pigott: het artikel is in SLOW geplaatst in de categorie Agroecology, als voorbereiding op de Terra Madrebijeenkomst 2006 (die inmiddels heeft plaatsgevonden). Op deze jaarlijkse bijeenkomst kunnen boeren en ambachtelijke producenten ervaringen met elkaar uitwisselen (heel kort gezegd) over hun duurzame productiemethoden.
Het fruit dat de Nygaards voor Wild Grape hebben gebruikt is bijvoorbeeld geplukt op land van de Lakota Sioux in het Rosebud Indian Reservation. Pigott noemt het ‘a rare example of succesfull cooperation between Native Americans and White Americans based upon mutual respect; a more important kind of harmony than that of wine flavour’. En daarbij schijnt de wijn dan ook nog eens uitmuntend te zijn. In de woorden van Pigott: ‘The taste was like a million of the tiniest, blackest berries imaginable seeming to exploding in my mouth. Though the wine’s acidity was undeniable and its tannins considerable, somehow Nygaard had tamed the beast…. but just enough.’
Pigott ziet deze Wild Grape-wijn als ‘providing a vision of a sustainable future for this land, much of which is still dependent upon injections of chemical fertilizer and herbicides….’
Ik vind het een prachtig en intrigerend idee. Wijnbouw als alternatief voor landbouwpraktijken die de aarde uitputten en er roofbouw op plegen. En dan niet eens echt wijnbouw, maar meer nog het oogsten van al aanwezig fruit.
Europa kent zeker ook zijn duurzame wijnbouwers, onder andere Thierry Navarre in de Languedoc. De komende tijd zal ik op Wijnkronieken proberen wat meer aandacht te besteden aan duurzaamheid en producenten die duurzaam bezig zijn.