Les 11 – De warmte en de frisheid van Italiaanse wijnen

Samen met Frankrijk heeft Italië de eer de grootste wijnproducent van Europa te zijn. Het ene jaar staat Frankrijk op nummer 1, het andere jaar Italië. Toch blijft het land voor veel Nederlanders, gewone consumenten zowel als wijnliefhebbers, lastig te doorgronden en onbekend.
Ontzettend blij was ik dan ook met de fantastische les Italië die we op 18 februari kregen van Fred Nijhuis, wijnschrijver voor onder andere Proefschrift en The Wine & Food Association. Op verbluffende heldere wijze wist Fred in slechts vier uur en aan de hand van 12 wijnen een fraaie indruk van het land te geven. Centraal in de les stonden de vragen: Wat betekent Italië nu op wijngebied? Wat maakt een wijn typisch Italiaans? Op beide vragen kregen we een gedegen antwoord, vooral vanwege het feit dat Fred de 12 wijnen als leidraad van zijn verhaal nam én geen tijd verknoeide met het luisteren naar onze aarzelende en knullige beoordelingen van de wijn.

Over het algemeen voegt het bespreken van de proefnotities uit de middagsessie weinig toe aan ons begrip van een land; wat mijn buurvrouw in een wijn meent te herkennen, wordt vaak niet herkend door iemand twee rijen verderop. Als er door de docent vervolgens geen eindoordeel over de wijn wordt gegeven, blijf je als cursist met een onbevredigend gevoel achter. Had ik nu wel of geen banaan/kers/citrus moeten ruiken?
De besprekingen van Fred Nijhuis waren anders: hij vertelde ons wat je in die wijn zou kunnen, soms moeten, herkennen, en waarom. Druivenrassen, vinificatietechnieken, aroma’s, jaargangen: hij wist op heldere wijze telkens uit te leggen waarom een wijn rook en smaakte zoals hij rook en smaakte. Als wij daar wat aan toe wilden voegen of vanaf wilden dingen, waren we van harte welkom, maar Fred’s impressies vormden het kader. En dat was een verademing, moet ik zeggen. Velen vonden dit gelukkig met mij!

Italiaanse wijnen kun je prima in een paar woorden samenvatten, aldus Nijhuis. Italiaanse wijnen worden gekenmerkt door warmte en rijkdom, gebalanceerd door verrassende finesse en frisheid. De frisheid heeft vaak te maken met de ligging van de wijngaarden: onder invloed van de zee, wat hoger op de heuvels, of echt in de bergen. Van de 2004 Fiano di Avellino van Pietracupa tot de 2003 Sagrantino di Montefalcone van Tabarrini wist Fred ons die frisheid te tonen. Heerlijk! Voeg daar nog eens aan toe dat Italië ‘een feest is van onbekende(re) druiven en eigenwijze wijnmakers’ en je snapt dat Italië er in mij weer een fan bij heeft.

De een na de andere wijn is deze middag enerzijds een feest, anderzijds een minicollege over het betreffende wijngebied of de betreffende druif. En bij de een na de andere wijn noteerde ik: fris. Zo staat me de 2005 Trebbiano d’Abruzzo Marina Svetic van Masciarelli nog levendig bij, een volle, complexe wijn met uiteraard het karakteristieke Italiaanse bittertje in de afdronk. En dat terwijl de trebbiano als ugni blanc in Frankrijk een minder goede naam heeft. Op onze vraag hoe dit bittertje eigenlijk te verklaren is, antwoordde Nijhuis dat de wijnen in Italië afgestemd zijn op het eten. Het bitter in de wijn heb je nodig om tegen het smaakpalet van de Italiaanse keuken op te kunnen. Denk aan rucola, pesto, kaas, kruiden etc… Volgens Nijhuis is het geen toeval dat nebbiolo in de buurt van truffels groeit…..

Door de les heen werden diverse krachtige uitspraken gedaan door Nijhuis: wij vinologen krijgen veel te veel wijn van slechte kwaliteit te proeven bijvoorbeeld, of ‘het jaar 2000 was een Amerikaans jaar: groot en dom’. Daarnaast kregen we nuttige tips waar we veel aan hebben: bijvoorbeeld dat als tannines storend plakken in je mond, je te maken hebt met onrijp fruit óf teveel hout. Tannines moeten ‘schoon’ zijn.
Samen met de twee proefsessies bij Larissa en Arjan heeft deze les voor mij het wijnland Italië een stuk dichterbij gebracht. Over die proefbijeenkomsten binnenkort meer.