Les 7: Herwaardering voor Bordeaux

Inmiddels is het ‘vakantie’ voor ons vinologen-in-opleiding. De maand december wordt er geen les gegeven, aangezien de vele cursisten die in het vak werkzaam zijn het in december razend druk hebben. Zij kunnen door hun werkgevers niet gemist worden! Wij ‘liefhebbers’ vinden het ook niet echt erg, even pauze. Dan kunnen we eindelijk de theorie eens serieus gaan bestuderen en tijd nemen voor herhaling en recapitulatie. Wel blijven we doorproeven met ons proefgroepje: afgelopen maandag proefden we onder leiding van Menno ten Berge bij Van Wageningen en de Lange diverse Bordeauxs en komende maandag gaan we ons aan de mousserende wijnen wagen. Over de Bordeauxles van 26 november, onder leiding van Xavier Kat van wijnhandel Okhuysen, en de aansluitende proefsessie die ik regelde, volgt hier het verslag.

Het resultaat van die twee Bordeauxsessies was voor mij erg verrassend. Ik ben weer geheel bekeerd tot wijnen uit de Bordeaux! Al jaren, eigenlijk al sinds mijn wijnhobby serieus is begonnen, beweer ik dat ik geen Bordeauxliefhebber ben. Op proeverijen beleefde ik er geen lol aan, en jonge rode Bordeaux hoefde je me niet voor te zetten. Oké, gerijpte Bordeauxs bij het eten, daar had ik geen bezwaar tegen. Maar om nu te zeggen dat ik een liefhebber was….
De geïnspireerde introductie van Xavier Kat tijdens de les én de prachtige wijnen die we bij Van Wageningen en de Lange proefden hebben me weer helemaal enthousiast gemaakt voor het beroemdste wijngebied ter wereld. Ik heb meer grip gekregen op het gebied, weet weer waar welke appellation ligt, heb de kaart weer in mijn hoofd.
Xavier Kat begon zijn les met sfeervolle dia’s van allerhande beroemde chateau’s, hield een boeiend verhaal en had bovendien een aantal vergelijkende proeverijtjes opgezet, die erg veel inzicht verschaften. Zo moesten we bijvoorbeeld het verschil leren proeven tussen een Pessac-Leognan, een Saint-Emilion en een Saint-Estèphe. Daartoe kregen we drie rode wijn voorgezet, allen uit 2003. Voorafgaand hadden we uitleg gekregen over de verschillen in de terroirs: over de invloed van de pijnboombossen in Pessac-Leognan, die de warmte op een andere manier vasthouden dan de kiezels van de Médoc (Saint-Estèphe) of bodems van Saint-Emillion bijvoorbeeld. Een Pessac-Leognan zal daarom meer zwoelheid én kruidigheid (hars, naaldhout) tentoon spreiden, terwijl de Saint-Emilion weer wat boerser zal overkomen. Het was lastig, dat verschil proeven, maar zeker wel te doen!
Naast deze terroir-proeverij was er ook een oogstjarenproeverij met twee jaren Chateau du Moulin Noir (2004 en 2000) en een cépageproeverij met een monocépage merlot, cabernet-sauvignon en petit verdot, allen Le Lousteau de Mon Père 2001. Op die manier maakten we kennis met allerhande variabelen in de Bordeaux-wijnen.

De les zat zo barstensvol wetenswaardigheden dat ik die onmogelijkheid allemaal kan gaan weergeven hier. Ik geef er nog één: een belangrijke uitspraak over de kwaliteit van wijnjaren. Na onderzoek is gebleken dat alle goede jaren in de Bordeaux droge jaren waren en dat alle natte jaren matig waren. Een warm jaar daarentegen is wel altijd een vroeg jaar (een jaar waarin vroeg geoogst wordt), maar niet per se een goed jaar. Onderzoek naar de wateropname en waterbalans van de wijnstok en de effecten daarvan op de kwaliteit van de wijn is in de afgelopen decennia vooral gedaan door de Nederlander Kees van Leeuwen, die een hoogleraarschap aan de Universiteit van Bordeaux bekleedt.
De les werd afgesloten met een wijnspel: na een wijn geproefd te hebben moesten we een aantal vragen beantwoorden over die wijn. Linkeroever of rechteroever, dit dorp of dat dorp en zo verder. Degenen die de vraag goed hadden mochten blijven staan, de rest mocht gaan zitten. Het schijnt dat er zelden iemand als winnaar uit de bus komt, maar dit keer werd de wijn geraden door een medecursist!

Mijn echte herwaardering voor de Bordeauxwijnen kwam echter pas een week later. In de oude kelders aan de Oudegracht proefden we bij wijnhandel Van Wageningen en de Lange negen Bordeauxs: twee droge witte, een zoete en zes roden. Over ieder van deze wijnen is wel een mooi verhaal te vertellen; ik beperk me echter tot drie wijnen die mij weer helemaal ’tot’ Bordeaux brachten.

Allereerst was dat een simpele witte wijn van Chateau Theuilley 2005, bestaande uit 50% semillon en 50% sauvignon blanc. Jaren geleden was dit een wijn die wij regelmatig in huis hadden. Om de een of andere reden is hij echter uit ons blikveld verdwenen, om er nu met een grote klap weer in terug te belanden. Wat een lekker glas wijn was dat: heerlijk fris, licht geurend naar groene dingen, abrikoos, bloesem en met een verrassend lange afdronk. Hij bleef maar in je mond hangen, deze witte Bordeaux. Een absolute representant van de nieuwe aanpak van het witte wijn maken in de Bordeaux. De invoering van temperatuurcontrole in de jaren tachtig is hiervoor doorslaggevend geweest.

Naast een paar prachtige wijnen van de rechteroever (de Chateau’s Mazeris en Villars uit respectievelijk Canon Fronsac en Fronsac) was de topper van de middag voor mij opvallend genoeg een wijn van de linkeroever (terwijl merlot-gedomineerde wijnen van de rechteroever mij vroeger altijd het beste bevielen): Chateau Phélan-Ségur 1994, een Saint-Estèphe, de noordelijkste gemeente-appellation van de Haut-Médoc. Ik noteerde: robijnrood met verkleuring naar bruin aan de randen, geur van viooltjes, fruitig, fris fruit, geen hout in de neus, een heel mooi en delicaat aroma. Volle ronde smaak, stevige tannines, grote complexiteit. Alcoholpercentage 12.5%, ellenlange afdronk. Wat een geluk dat we nog Phélan-Ségurs in onze voorraad hebben….

Tot slot wil ik nog de geweldige Sauternes noemen: al jaren doe ik een moord voor zoete wijnen met botrytis, maar Sauternes had ik nooit zo op mijn netvlies. Duits en Oostenrijks zoet had onze voorkeur. Maar sinds maandag ga ik ook weer Sauternes aanschaffen af en toe. Een werkelijke prachtig flesje wijn, met een enorme lengte, grote complexiteit, de smaak van gekonfijt citrusfruit, oranjebitter. Het was een Chateau Haut-Mayne en de prijs is slechts € 12,95 (voor een halve flesje).
Ook mijn mede-proevers hebben genoten: het werd maandagavond half zeven voor we de kelderdeuren aan de Oudegracht achter ons dichttrokken. Maar toen waren we dan ook weer vele wijnervaringen rijker, hadden we uitgebreid geboomd over de kwaliteit van Franse wijn, eten en waren we ingewijd in de genoegens én de problemen van een traditionele wijnhandelaar in Nederland.
Aan Menno en Dineke ten Berge en aan Xavier Kat zal het niet liggen, als we straks toch weer moeite hebben met theorievragen over de Bordeaux of het onderscheiden van een wijn van de linkeroever of één van de rechteroever!! Maar ik dank hen allen wel voor deze hernieuwde kennismaking met een beroemd doch door mij ondergewaardeerd wijngebied.