Picpoul

Een van de dertien druivensoorten die gebruikt mogen worden in Chateauneuf du Pape is de Picpoul, soms ook gespeld Piquepoul. Veel wijnliefhebbers hebben het rijtje van de dertien druiven ooit moeten leren, maar weinig mensen zullen ooit een wijn geproefd hebben gemaakt puur van de Picpoul. Toch worden van diverse varianten van de Picpoul prima wijnen gemaakt, zoals ik dit weekend ervoer.

Zelf kende ik alleen Picpoul de Pinet, een heerlijk frisse wijn die gemaakt wordt in de streek net even ten noorden van Agde en ten westen van Montpellier en genoemd is naar het plaatsje Pinet, het centrum van het productiegebied. Picpoul de Pinet wordt gemaakt van Picpoul Gris (elders ook wel Picpoul Blanc) en is een witte wijn. Het is ook deze variant de je het meest in de Chateauneuf du Pape aantreft. De Picpoul de Pinet heeft vrij hoge zuren, een aromatische geur waarin sommigen menthol ontdekken en een lange nasmaak. De menthol ontdekken is mij nog niet gelukt, maar heerlijk vind ik de wijn wel. Gisteren in de tuin, bij een salade van haring, bietjes, aardappel en appel samen met eigenbakken brood met roggemeel, dille en gefruite uitjes, smaakte de Picpoul de Pinet weer uitstekend.

Maar eigenlijk hadden we bij de haringsalade een andere wijn moeten drinken, aldus de importeur van de fles wijn die ik nu ga presenteren. De Picpoul Gris heeft namelijk ook een rood broertje, de Picpoul Noir. Op Domaine La Grangette in Castelnau de Guers maken ze daar een erg interessante en verfrissende rosé van, met maar 12% alcohol. Deze La Saignée de Rose 2004 dronken we bij een broodje kibbeling met Vlaamse frieten, een geslaagde combinatie. Al kan ik me voorstellen dat de rosé ook bij de haring goed had gesmaakt. De overeenkomsten tussen deze wijn van Picpoul Noir en een Picpoul de Pinet zijn zeker aanwezig: dezelfde hoge zuurgraad, hetzelfde frisse en prikkelende karakter. De Fransen noemen deze wijnen ‘nerveux’, een term waar ik zo gauw geen vertaling voor weet.

Helaas hebben we de proef niet op de som genomen, maar ik vermoed dat als je een glas van onze Duc de Morny 2004 Picpoul de Pinet van de Cave de l’Ormarine naast een glas La Saignée de Rose 2004 van Domaine La Grangette gezet had en je had blind geproefd (dus zonder de kleur van de wijn te zien), je niet had kunnen zeggen welke de witte en welke de rosé was. Deze rosé had namelijk heel weinig van de traditionele en bekende rosékenmerken: geen snoepjeslucht van rood fruit, geen kruidige aroma’s van de garrigue in de Languedoc en Provence. Ik rook voornamelijk druif en een beetje fris-groene appel.

Over de herkomst van de Picpoul-druiven zijn de geleerden het min of meer eens: hoogstwaarschijnlijk is het een inheemse druif van de Languedoc, het gebied in Frankrijk waar hij ook nog het meest staat aangeplant. Er zijn aanwijzingen uit de zeventiende eeuw dat de Picpoul toen werd gemengd met Clairette (ook een van de dertien…) en dat deze blend de toen populaire zoete Picardaanse wijn vormde, door Hollandse handelaren uit de Languedoc gehaald en verkocht in heel Noord-Europa tussen 1600 en 1800. Na de grote phylloxera-ramp in de tweede helft van de negentiende eeuw werd Picpoul echter weinig meer aangeplant.

Mocht je deze zomer in de buurt van Castelnau de Guers zijn (vlak langs de snelweg van Millau naar de kust), Domaine La Grangette heeft ook een aardige kunsttentoonstelling. Het lijkt me de moeite van een rustpauze waard! En anders is de La Saignée de Rose gewoon in Nederland te koop, via Tastewine. De Duc de Morny Picpoul de Pinet was eigen import. (Cave de l’Ormarine, Pinet).