De Franse landbouwkundige Olivier de Serres was er rond 1600 al duidelijk over. Voor witte wijn moeten de schillen onmiddellijk gescheiden worden van het sap, om een zo helder en zuiver mogelijk sap te krijgen. Dit is de manier waarop witte wijnen in West-Europa eeuwenlang gemaakt zijn, tot op de dag van vandaag. Dat sluit echter niet uit dat er ook andere methoden waren. Vanuit andere delen van de wijnwereld, zoals Georgië, is bekend dat daar sinds mensenheugenis witte druiven vaak met steeltjes en al in aardewerken amforen gingen om er vervolgens maandenlang in te blijven, tot de fermentatie afgerond was en alle pitten en schilletjes naar de bodem gezakt waren. Dat gaf totaal andere wijnen: donkerder van kleur, anders van structuur, anders van smaak. Deze methode, om witte wijnen te vergisten terwijl de schillen contact hadden met het sap, was ook in Europa bekend, bijvoorbeeld in Habsburgse Rijk van de 19e eeuw. Diverse auteurs uit die tijd noemen dat er in de Sloveense Vipava-vallei wijnen gemaakt werden die zo’n vijf tot zes dagen schilcontact kregen tijdens de fermentatie. En dat die wijnen daar al gemaakt werden door de vaders en grootvaders van die wijnboeren. Diezelfde auteurs vermeldden daarnaast ook dat dit een meer boerse, traditionele stijl van wijnmaken was die vooral in het zuiden van Europa voorkwam, niet in het noorden (waar Duitsland en Noord-Frankrijk mee werden bedoeld).
Nieuw boek over orange wine: Amber Revolution
Deze historische informatie heb ik uit het boek van Simon J. Woolf, Amber Revolution. How the World Learned to Love Orange Wine, uitgegeven in eigen beheer en met prachtige foto’s van Ryan Opaz. Woolf schetst op zeer informatieve wijze de geschiedenis van dit type wijn, dat velen tegenwoordig orange wine noemen, naar de kleur die de wijnen vaak (maar niet altijd) hebben. En die bijvoorbeeld in Georgië liever ‘amber’ genoemd worden. Orange wine staat sinds enige jaren bij wijnliefhebbers sterk in de belangstelling, mede omdat er een nauwe band met is ‘natuurlijke’ wijnen. Hoe dat allemaal precies in elkaar steekt, dat legt Amber Revolution op zeer vlotte en begrijpelijke wijze uit. De werkelijkheid is altijd complexer dan je denkt! Woolf bezocht tal van hedendaagse makers van orange wine, zowel in de traditionele gebieden langs de Sloveens-Italiaanse grens als in Georgië. Zijn ervaringen en de gesprekken met de wijnboeren worden op onderhoudende wijze door het verhaal gevlochten. Ondertussen krijgt de lezer een zeer helder en uitstekend beeld van een van de spannendste wijnontwikkelingen van het moment. En zoals het in een goed wijnboek betaamd, is er ook een sectie met bekende en favoriete producenten, uit alle delen van de wereld. De nieuwsgierige wijnliefhebber kan er voldoende vinden om uit te gaan proberen!
Orange wine in Nederland
Een van de leukste stukjes uit het boek, speciaal voor geïnteresseerden in Nederlandse wijn, is het verhaal over het maken van orange wine bij de Nederlandse wijngaard Dassemus in Chaam. Op verzoek van wijnimporteur Marnix Rombaut van Daxivin maakte Ron Langeveld in samenwerking met Rombaut en Woolf een orange wine van souvignier gris-druiven. Met hun roze schilletjes en goede zuren zou dat een prima resultaat moeten kunnen opleveren, zo waren de verwachtingen. Dassemus werkt al jaren volledig biologisch en gebruikt bovendien geen koper- en zwavelpreparaten in de wijngaard. Het fruit is er daarom supergezond, een voorwaarde voor goede orange wine. Langeveld voelde er zeker voor om dit experiment aan te gaan en zo geschiedde. In oktober 2017 werd de wijn gemaakt. Op verzoek van Woolf en Rombaut werd de wijn spontaan vergist, werd er geen sulfiet gebruikt en niet gefilterd. Bovendien kreeg de wijn drie weken schilcontact. Bij verschijnen van het boek was de wijn nog niet klaar, dus een verslag van het resultaat bevat Amber Revolution nog niet.
In augustus 2018 werd de eerste Nederlandse orange wine echter gebotteld. (Hof te Dieren maakte ook al eens orange wine, maar gebruikte dat alleen in een blend.) Onlangs haalde ik een aantal flessen op in Chaam. Het was hem goed bevallen, het experiment, meldde Langeveld. Volgend jaar zal hij zeker weer een orange wine maken!
Proefnotitie Ceci n’est pas un orange
Mijn impressie van de wijn, Ceci n’est pas un orange (Dassemus 2017): prachtig oranje van kleur, licht troebel. Complexe aroma’s van herfstbloemen en chrysant. Smaak van koude thee, mandarijntjes; bescheiden tannines, prachtige zuren, zuiver en droog. Ietsje kort in de afdronk (nog?). Ik ben heel benieuwd hoe deze wijn zich gaat ontwikkelen en heb dan ook twee flessen weggelegd, om later nog eens te proeven. Wat mij betreft in ieder geval een zeer geslaagde orange wine, petje af voor dit experiment.
Amber Revolution in onder andere te krijgen bij de auteur zelf.
