Het begint er nu toch echt wel op te lijken: het wijntoerisme in de Benelux krijgt forse kansen. De wijngaarden in Nederland en België breiden zich uit; een vakantie bij onze zuiderburen geheel gewijd aan wijn behoort zo langzamerhand zeker tot de mogelijkheden. En als leiddraad bij de voorbereiding van zo’n vakantie kan uitstekend het prachtige boek Belgische wijngaarden dienen, dat recent bij Lannoo verscheen. De auteurs erkennen dat de Belgische professionele wijnbouw nog heel pril is, maar geven met liefde en kennis een gedegen stand van zaken anno 2009. In twee inleidende hoofdstukken komen respectievelijk de 1200 jaar wijnbouw in België en de verbouwde druivenrassen van de 21ste eeuw aan bod. Daarna volgt een beschrijving van de wijngaarden en producenten, geordend per wijnstreek.
Het historische hoofdstuk is zeer de moeite waard en levert bovendien voor de wijnhistoricus in mij weer heel wat nieuw studiemateriaal. Zo wordt er gewezen op een laat negentiende- eeuwse wetenschappelijk studie van Joseph Halkin over de geschiedenis van de Belgische wijnbouw, van Karel de Grote tot de 19e eeuw. Die studie blijkt nog via internet raadpleegbaar ook.
Tevens gaat het hoofdstuk in op de eerste Belgische pioniers die zo’n 40-50 jaar geleden de verdwenen wijnbouw weer nieuw leven inbliezen, vaak uit hobbyisme maar met een doorzettingsvermogen dat uiteindelijk geleid heeft tot de huidige, hoopgevende stand van zaken.
De ordening van de wijngaarden is op herkomstgebied: België heeft er inmiddels diverse. Hageland, Haspengouw, Heuvelland, Côtes de Sambre et Meuse, Vins de Pays des Jardin de Wallonie, Vlaamse landwijn en twee aanduidingen voor mousserende wijnen. Vooral die laatste wijnen zitten erg in de lift; het schijnt dat vooral Vlaanderen inmiddels zeer fraaie mousserende wijnen volgens de méthode traditionelle voortbrengt.
De opsomming van wijngaarden wordt afgewisseld met informatieve portretten van domeinen en producenten. Daarnaast zijn er zeer veel sfeervolle ‘groene’ foto’s, die je onmiddellijk zin doen krijgen naar België af te reizen. Bijvoorbeeld naar het wijndomein Aldeneyck van Karel en Tine Henckens in Maaseik, waarvan de lege fles van de recent gedronken Pinot Gris 2007 nog op mijn bureau staat. Een fraaie Pinot Gris, met drop, laurier en andere kruiden in de neus, een volle, rijke smaak met een heel licht prikkeltje, 12,5% alcohol. Uitstekend bij de tagliatelle met asperges, room en spekblokjes.
Deze Pinot Gris werd speciaal voor mij door Wijnerij in Maaseik gehaald, wat voor Ed een klein tochtje naar de overkant van de Maas was. En Ed, hij was geweldig! Jammer dat we er niet samen nog eens een bezoekje kunnen brengen…
De druiven voor de Pinot Gris zijn pas in 2003 aangeplant, na grondig onderzoek naar de beste rassen voor de licht glooiende helling langs de Maas. Henckens is ervan overtuigd de goede wijn in de wijngaard wordt gemaakt, en beperkt de opbrengsten daarom sterk (45 hl/ha). Er wordt laat geoogst, om optimale rijpheid te krijgen. Deze Pinot Gris werd gevinifieerd in roestvrijstalen kuipen; er is echter een ook variant op barrique. Als vinificatieruimten dienen de koelcellen van het fruitbedrijf van de familie.
Eric Boschman, Kris Van de Sompel en Marc Vanel, foto’s Joris Luyten, Belgische wijngaarden, Lannoo 2009, isbn 978 90 2098278 7, prijs € 29,95
Lizet Kruyff zegt
Fascinerend, en dank voor de link naar het stukje Belgische wijnbouwgeschiedenis. Tijd voor een Nederlandse appendix?
Mariëlla zegt
Ja, zeker! Maar daar moet nog veel meer onderzoek naar gedaan worden.
Lizet Kruyff zegt
Het probleem is in die vroege periode de geografische indeling. Kijken we vooral naar Limburg, dan zul je in Duitse en Franse kloosterarchieven moeten duiken. Geen idee hoever de stadsrekeningen van Maastricht bijvoorbeeld terug gaan, en of je gegevens ook in Luik, Keulen en Aken tegenkomt. Lastige materie, maar boeiend!
Mariëlla zegt
Keulen: zal helaas lastig worden 😉 Maar hopen dat er veel is uitgegeven of nog wordt gered.
Zelf ben ik het meest geinteresseerd in de herkomst van allerlei toponiemen als Wijngaardstraat en zo… Waarom komen die vandaan? En die komen ook voor boven de grote rivieren.