Vaag herinner ik me ze nog, de Bulgaarse rode wijnen van 30 jaar geleden. Net toen ik echt interesse in wijn begon te krijgen, verdwenen ze echter van het toneel, meegesleurd met de val van het communisme. Het nieuwe Bulgarije, dat van de 21ste eeuw, is opnieuw een wijnland aan het worden, maar dat gaat niet vanzelf. Als het gaat, gaat het vaak met geld uit het buitenland. Onder andere dankzij investeerders uit tal van landen ontstonden de laatste jaren diverse moderne wijnbouwbedrijven, soms op bijzondere plaatsen. Zo bood het niemandsland langs de grens met Griekenland een Poolse zakenman een mooie kans zijn bedrijf Katarzyna op te bouwen. Het was land dat door niemand geclaimd werd en bovendien niet vervuild door enige industrie, aangezien het decennia lang ontoegankelijk was geweest. Alleen een enkele grenspatrouille zal er eens doorgetrokken zijn. Een ander voorbeeld van buitenlandse investeringen is Neragora, in de omgeving van Plovdiv, eigendom van een Italiaans echtpaar. En zo zijn er meer.
Ongeveer 63% van de aangeplante stokken in Bulgarije betreft rode rassen, tegen 37% wit. Hoewel er 120 officieel geregistreerde variëteiten zijn in het land, wordt er vooral veel met internationale druivenrassen als cabernet sauvignon, merlot en ook chardonnay gewerkt. Je treft ze overal en op grote schaal aan in de Bulgaarse wijnwereld. Met die druiven worden uitstekende resultaten behaald, in zowel het supermarktsegment als daarboven. Goede wijnen, voor interessante prijzen. Niet altijd mijn smaak, soms op de big and bold Amerikaanse leest geschoeid.
Buiten die wereldwijd bekende rassen zijn er ook een aantal inheemse, die het waard zijn om te leren kennen. Ze vertegenwoordigen geen enorm deel van de productie, maar bieden wat mij betreft goede kansen. Zeker als je ter plekke bent, moet je ze eens proberen. Vooral Mavrud is aan een opmars bezig, en raakt buiten de landsgrenzen langzaam wat bekender. Daarnaast zijn er een aantal moderne kruisingen als Rubin en Ruen die je ook regelmatig tegenkomt.
Tijdens mijn uiterst korte maar boeiende verblijf in Bulgarije, in november 2015 ter gelegenheid van de achtste DWCC, maakte ik kennis met een aantal wijnen waarvan ik hoop dat ze de kans krijgen breder bekend te raken. Een selectie van vijf druivenrassen en bijbehorende wijnen.
(Red) Misket
Er blijken vele miskets (muscat) te zijn in Bulgarije, die nogal van elkaar verschillen. Vaak hebben ze echter wel herkenbare muskaat-aroma’s. Vooral de regio maakt het verschil, en die uit de Vallei van de Rozen zijn de bekendste. Uit dat gebied proefde ik op een grote proeverij van Bulgaarse inheemse druiven onder leiding van Vili Galabova een mooi voorbeeld, de Zelanos Misket 2014, gemaakt met een variant die ook als Red Misket wordt aangeduid, vanwege de rossige kleur van de schil. De wijn is strogeel van kleur, kruidig en floraal, prikkelend in de mond, met in de afdronk een vleugje kinine. Indrukken van peer en rijp fruit. Een mooie aperitiefwijn.
De Misquette de Varna, of Misket uit Varna, is géén familie van de Red Misket, maar een Bulgaarse kruising tussen Riesling en Dimyat uit 1971. We proefden een blend van Riesling & Misquette de Varna uit 2014 van de Varna Winery, die bij restaurant Hebros in de oude stad van Plovdiv op de kaart stond. Een frisse, prettige wijn waar ik geen notities van heb bewaard.
Dimyat
Wie in voormalig Joegoslavië wel eens Smederevka op heeft, kent de wat neutrale, maar dorstlessende wijn al: het is dezelfde druif als dimyat. Je vind dit oude Balkan-ras door heel Bulgarije. Ik proefde drie wijnen van dimyat, en mijn algemene indruk is er één van ‘leuk voor de dagelijkse dorst’. Geen hoogvlieger, maar wel prettig drinkbaar.
• Bulgarian Heritage 2014, bij de stand van Wine Mosaic en Vino Balkanika | Union of Enologists in Bulgaria; geen notities van gemaakt.
• Sense of Tears Dimyat 2014 tijdens de proeverij van inheemse druivenrassen: neutraal, bloesem, vanille, appel, peer, geel fruit, retsina, vanille vla. Prettige, zelfs mooie wijn.
• Sarva 2013, Chardonnay & Dimyat van Dragomir bij restaurant Hebros: uitstekende wijn.
Rkatsiteli
Vanuit Georgië reisde de rkatsiteli naar de Balkan, en stond voorheen op grote schaal aangeplant in Bulgarije. De banden met dit land gaan terug tot de middeleeuwen, toen Georgische monniken hier een klooster stichten en er waarschijnlijk ook het gebruik van amforen introduceerden.
Tegenwoordig vind je zo’n 3.000 ha. rikat, zoals de druif hier ook genoemd wordt, in vaak oude, slecht onderhouden wijngaarden. Het geldt dan ook niet echt als variëteit om iets spannends mee te doen. Toch was ik onder de indruk van de Rikat van Borovitza, geschonken in de stand van Wine Mosaic en de verenigde Bulgaarse oenologen. Met de wijnen van deze makers, die op internet steevast omschreven worden als eigenzinnig en gedreven, wil ik zeker nog eens nader kennismaken.
Melnik
Een ontdekking vond ik de medium-bodied rode wijnen van het druivenras melnik. Onze kennismaking begon bij de enthousiaste Militza Zikatanova en haar vader, van Villa Melnik, een producent in de Struma Vallei die zich specialiseert in deze inheemse druif. Daarna maakten we tijdens de proeverij met inheemse druiven kennis met nog een andere producent.
Melnik is overigens een verzamelnaam voor een aantal variëteiten, alleen genoemd naar het stadje Melnik: de oorspronkelijke shiroka melnishka of ‘broad-leaved vine of Melnik’ werd vanaf de jaren zestig een aantal maal gekruist met andere rassen, waaronder de Franse durif. De bedoeling was rassen met de karakteristieken van melnik te creëren die vroeger rijpten. Dit leverde variëteiten als melnik 55 en melnik 82.
Persoonlijk bevielen de friszure wijnen van échte melnik mij het best. We proefden een rosé 2014 van Logodaj: geurend naar rozen, in de mond licht mineraal, bloemig en veel rood (kersen)fruit. Ook de broad-leaved vine of Melnik, Bergulé 2013 van Villa Melnik was prachtig: friszure kersen, sappig, kruidig, met een bescheiden houttoon. Melnik wijnen zijn vaak wat lichter van kleur, hebben een goede tanninestructuur en kunnen lang rijpen. Én drinken heel makkelijk weg. Van mij mag er meer Melnik geproduceerd en geëxporteerd gaan worden. Ik bevind mij dan in goed gezelschap, want de overlevering wil dat Winston Churchill jaarlijks een vat Melnik uit Bulgarije liet komen.
Mavrud
Mavrud levert krachtige, zware en donkere, tanninerijke wijnen met goede zuren die je veel tegenkomt in rode Bulgaarse blends. Smaken van zwart en rood fruit (moerbeien), aangevuld met specerijen zijn karakteristiek, en bij houtopvoeding is er tabak, leer en ander aards in de wijn te ontdekken. Mijn druif is het niet, maar ik kan me zijn aantrekkingskracht wel voorstellen. Blends met internationale rassen zijn erg succesvol.
Volgens de verhalen werd de beste Mavrud eeuwenlang gemaakt in het klooster bij Assenovgrad, gesticht door die Georgische monniken die ik al eerder noemde. Deze Patriarch’s Mavrud rijpte dan ook inderdaad in amforen.
Nog altijd geldt Mavrud als dé topwijn van Bulgarije, en hét voorbeeld mochten we tijdens de proeverij van inheemse druiven genieten in de Bulgarian Treasure Gold Reserve. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat de aandacht van de proevers (van mij dus ook) op dat moment al volkomen verdwenen was: de schenkers hadden er bij de laatste series wijnen een potje van gemaakt, en zonder nette lijst met geproefde wijnen wist eigenlijk niemand sowieso precies wat hij in het glas had. Maar dat deze laatste wijn een krachtige, stevige, icoonwijn was, dat was geheel duidelijk. Later las ik dat de betreffende ‘Bulgaarse schat’ uit 2009 kwam, 100% Mavrud was en 60 maanden had gerijpt op vaten van 100% nieuw eiken. Er werden slechts 1095 flessen van gebotteld. De wijn wordt alleen in goede jaren gemaakt van de beste druiven uit verschillende percelen, en is een product van een aantal partners in de Bulgaarse wijnwereld. Het label toont een rhyton, of drinkhoorn, waaruit de oude Thraciërs meer dan 2000 jaar geleden dronken.
Meer geproefde Bulgaarse wijnen (maar dan in Nederland) tref je hier aan. Toen beviel Mavrud mij wel, lees ik nu ;-). Niets veranderlijker als een wijnblogger…
