Op 1 april opende in het Franse Mercurey, in de Côte Chalonnaise, een bijzonder wijncentrum, de Caveau Divin Mercurey. In het centrum is via een Enomatic-systeem wijn van 35 producenten te proeven. Bijna 80% van de wijnboeren in de appellation Mercurey is vertegenwoordigd. De wijnen zijn verkrijgbaar per glas, via een betalingssysteem met ‘wijncreditcard’. De flessen worden verkocht voor dezelfde prijs als op het domein.
Voorzitter van de commissie die het centrum realiseerde is de Nederlander Roelof Ligtmans, samen met zijn vrouw Marlon eigenaar van Domaine la Monette in Chamirey, dat deel uitmaakt van Mercurey. Ik vroeg Roelof naar de achtergronden van centrum.
Vertel eens iets over de achtergronden. Waarom dit centrum?
De afgelopen jaren is veel aandacht uitgegaan naar de kwaliteit van de wijnproductie.
• Ten eerste door het inrichten (voor heel Bourgogne) van een proces van kwaliteitscontrole, zowel intern binnen de appellation, als door een externe partij (ICONE). Een uiterst ingewikkeld en omstreden gebeuren, door sommigen een « usine à gaz » genoemd (overbodig complex).
• Ten tweede, specifiek voor Mercurey, door het uitvoeren in 2007 en 2008 van een zeer uitvoerige bodemstudie, die tot in detail alle grondsoorten en hun eigenschappen in kaart brengt voor de hele appellation Mercurey. Deze studie helpt bij het planten (keuze van het juiste plantmateriaal) en het beheren van wijngaarden. Ze geeft bijvoorbeeld inzicht in de diepte van de grondlagen, hun chemische samenstelling, en de mate waarin ze water vasthouden of aan erosie onderhevig zijn. Daaruit kun je bijvoorbeeld keuzes afleiden voor de mate waarin en de wijze waarop onkruid bestreden of toegelaten wordt.
• Ten derde wordt onder leiding van de INAO (Franse overheidsinstelling, beheerder van bijna alles wat kwaliteitslabel is, zoals een appellation controlée of een label rouge) een studie gemaakt van Mercurey om te komen tot een herindeling van de wijngaarden naar « village » of « premier cru » niveau.
Bij al deze aandacht voor kwaliteit is er de laatste 10 jaar weinig tijd geweest om echt iets te doen aan de communicatie rondom de Mercurey wijn. En een goed product maken alleen, dat helpt niet; je moet het ook van de daken schreeuwen. Het was dus tijd om iets aan communicatie te gaan doen.
Is het jouw initiatief, of was er al een voedingsbodem?
Een al lang bestaande, maar niet bijster actieve commissie Communicatie van Mercurey piekerde al een tijdje wat te gaan doen. Als gevolg van een onroerend-goed transactie kreeg de ODG (Organisme de Défense et de Gestion, officiële aanduiding voor het samenwerkingsverband van wijnboeren die gezamenlijk de appellation Mercurey beheren) in 2009 de beschikking over een mooie oude gewelfde kelder midden in het dorp. Die zomer heeft één van de collega’s in Toscane een proefkelder bezocht die gebruik maakte van een wijnbewaar- en serveersysteem. Bij terugkeer heeft hij de commissieleden daarover verteld; toen is het idee geboren om zoiets ook bij ons toe te passen. Ik hoorde dat al snel, was heel enthousiast over het idee, en heb me direct aangemeld om mee te doen. Met ervaring uit een vorig leven was ik in staat om een eerste begroting van het project te maken. Die vaardigheid om zaken op papier gestructureerd uit te werken keerde zich tegen me: ik werd direct tot voorzitter van de projectgroep gebombardeerd.
Niet echt. Samenwerken is leuk als het niets kost, geen moeite vraagt en wat oplevert. Daar was dus wat zendingswerk voor nodig, en ook een ferme hand. In februari 2010 hebben we een studiereis gemaakt naar twee gezamenlijke proefkelders, die in Gigondas en die van de Côte de Brouilly in de Beaujolais. Dat heeft ons een goed inzicht gegeven in het functioneren van zo’n structuur. In Gigondas was het indrukwekkend om te zien wat ruim 20 jaar samenwerking aan collectieve promotionele infrastructuur opgeleverd had.
We hebben de Mercurey producenten in juni 2010 gevraagd om zich in te schrijven, en de inschrijving direct gepaard te laten gaan van een betaling. Initieel deden er 20 mee, maar gelukkig groeide dat aantal vrij snel tot 35 domeinen. Inmiddels is er een wachtlijst: de machines zijn vol, alle 56 plekken zijn bezet, de laatkomers moeten wachten tot er een plek vrij valt of een achtste machine (met 8 extra plekken) aangeschaft wordt.
Wat ongetwijfeld een rol gespeeld heeft om domeinen over de streep te trekken is het succes dat geboekt is met het binnenhalen van subsidies. Naarmate de financiële haalbaarheid langzamerhand een zekerheid werd, werden de mensen enthousiaster. Dat binnenhalen van subsidies is wel een enorme berg werk geweest, vooral het opzetten van dikke en complexe dossiers voor Europese subsidies. Uiteindelijk zal van de totale investering van circa € 180.000 ongeveer de helft via subsidies gefinancierd worden, de rest door de ODG Mercurey en de participerende domeinen.
Doen alle domeinen in de buurt mee?
Nee. De deelname is op vrijwillige basis, je kunt de mensen niet dwingen. We hebben er voor gekozen dat elk domein, hoe groot ook, maximaal twee wijnen kan presenteren (ook al maken sommigen wel acht verschillende Mercureys); zo konden we zoveel mogelijk domeinen laten meedoen. De huidige 35 domeinen representeren ongeveer 75% van het totaal.
Later deze week meer over wat er in de gloednieuwe Caveau Divin Mercurey te beleven valt.