Zo rond Kerst gebeurt het: dan zie je plotseling champagne in de supermarkten, vaak van één van de grote merken; de wijnen van Moët & Chandon zijn er altijd wel bij. Maar sinds enige tijd weet ik waarom Moët zo populair is in Nederland. Het huis heeft namelijk een Nederlandse oorsprong. Tenminste, dat zegt het verhaal, en dat vertelt Stanislas Rocoffort de Vinniere ons bij een presentatie van Moët & Chandon in Amsterdam! De jonge Stanislas is ambassadeur voor Moët & Chandon Champagne, en gaat een handjevol wijnschrijvers de basiswijnen voor diverse champagnes laten proeven. Nu is dat op zich al zeer interessant, maar tussen de bedrijven door leren we ook nog eens een boel over champagne en over het huis Moët & Chandon.
Het moet zo zijn!
Eerst even die ‘Nederlandse’ herkomst. In 1351 was er in Reims een familie De Clerc, waarschijnlijk van Vlaamse origine. (Vlaams is geen Nederlands, maar ach, kniesoor. De informatietekst van Moët heeft het over Dutch… )Een lid van deze familie stond in 1429 aan het hoofd van de burgermilitia die de stad Reims voor Jeanne d’Arc en koning Karel VII vrij wist te houden van Engelsen en Bourgondiërs. Volgens het verhaal voerde De Clerc zijn troepen aan onder het schreeuwen van de kreet ‘Het moet zo zijn!’. Vertaald in het Frans is dit het motto van de latere familie Moët: ‘Qu’il en soit ainsi’. De Clerc zelf kwam bekend te staan als heer Moët, en werd in 1446 door Karel VII in de adelstand verheven. Ruim 300 jaar later vestigt een verre nazaat, Claude Moët, in 1743 het wijnhuis dat bekend zal worden als champagneproducent; in het wapen staat dat oude motto. Of het verhaal waar is, is dan al niet meer te achterhalen, maar het blijft voortleven. Tot op de dag van vandaag! De verdere geschiedenis van de firma is uitgebreid beschreven in boeken en op de website van de firma. Mede dankzij de vriendschap met Napoleon, die overigens zelf nauwelijks dronk, weet Jean Remy Moët een grote reputatie op te bouwen met zijn mousserende wijnen, een reputatie die eveneens tot op de dag van vandaag voortduurt. Ook over die contacten met Napoleon zijn veel verhalen overgeleverd. Zoals bijvoorbeeld deze: iedere keer als Napoleon een veldtocht begon, dronk hij voor vertrek een glas champagne bij zijn vriend. Die keer dat hij naar Waterloo vertrok, had hij geen champagne maar bier op….
Grootste producent
Inmiddels is Moët & Chandon Champagne een van de grootste producenten van mousserende wijnen ter wereld. Het bedrijf kan beschikken over 34.041 hectare in de Champagne, 48.000 hectare in de Bourgogne, en 120.000 hectare in Bordeaux en Californië. Slechts 13% daarvan is eigen bezit; de rest bestaat uit wijngaarden van eigenaren die onder contract staan.
In de Champagne bestaat 39% van de wijngaarden uit pinot noir, 32% uit pinot meunier en 29% uit chardonnay. Van de eigen wijngaarden in de Champagne, 1150 hectare, heeft (natuurlijk) het merendeel grand cru of premier cru-status. Kortom: de beste kwaliteit. Druiven komen uit alle gebieden van de Champagne: de Vallée de la Marne, Montagne de Reims, Aube en Côtes de Blancs.
Het streven van Moët & Chandon is ieder jaar voor de Impérial-wijnen exact dezelfde smaak en kwaliteit te bieden. Daarom is de blend van wijnen ieder jaar anders! Invloeden van de jaargang worden op die manier uitgeschakeld. Om die smaak ieder jaar hetzelfde te krijgen, wordt gewerkt met basiswijnen. De druiven van ieder perceel ter beschikking van de firma worden apart gevinifieerd. Dat gebeurt in pershuizen vlakbij de wijngaarden, waarvan er recent nog een is geopend in Epernay, met een capaciteit van 356.000 hectoliter. In totaal kan de firma na de oogst over 6000 beetjes wijn van één jaar beschikken; die 6000 ‘kleine’ beetjes worden samengevoegd 100-150 basiswijnen. Tel daar nog eens bij op wijnen die zij overhouden van oudere jaren, die ook gebruikt kunnen en mogen worden voor blends, en je begrijpt inmiddels wat een gigantische taak de negen wijnmakers van het bedrijf hebben. Het duurt meestal zo’n vier tot vijf maanden voordat de definitieve blend voor een Impérial afgestemd is! Daarbij worden de negen wijnmakers ook nog geholpen door meetapparatuur en chemische analyses.
Impérial
Impérial, dat is de naam van de hoofdwijnen van Moët & Chandon. Drie maal raden waren die naam vandaan komt…. (Ja, inderdaad, een wijn voor een keizer…). Er is een Impérial Brut, een Impérial Brut Rosé en natuurlijk de helaas nog steeds niet geproefde Ice Impérial. In kwaliteit boven de Impérials staan de Grand Vintages, alleen gemaakt in topjaren. Op dit moment is er vooral de Grand Vintage 2002, zowel in wit als rosé.
Van deze Impérials proeven we diverse basiswijnen, en de verschillen zijn inderdaad zeer duidelijk te merken. Verschillen in de wijnen van diverse percelen bijvoorbeeld, in uiteenlopende gebieden; verschillen tussen een wijn van de Montagne de Reims of uit Ambonay. Zo veel verschillen, dat het al snel duizelt. En dan nog wordt voor iedere wijn scherp in de gaten gehouden of er tijdens de oogst wel de gewenste kwaliteit bereikt kan worden. In Ambonay zijn de plukkers vorig jaar een paar dagen naar huis gestuurd na de start van de oogst: de druiven bleken toch nog niet goed rijp genoeg! De plukkers moesten daarbij wel doorbetaald worden.
Verschillen ook in druivenras: zo moet pinot meunier heel anders behandeld worden dan pinot noir of chardonnay: pinot meunier oxideert snel. We proeven een pinot meunier die vrij veel melkzuur had en al licht aan het oxideren was geslagen. Deze wijn had het dan ook niet gehaald als basiswijn voor de Imperial.
Vins de reserve
Naast basiswijnen van 2011 proeven we tot slot vins de reserve, uit 2009 en 2010. Ook hier heel duidelijke verschillen, in karakter, in rijpheid, in aroma’s en smaak. Vins de reserve zijn vooral blends, geen pure basiswijnen meer, om ze beter en langer te kunnen bewaren. Zij worden vaak toegevoegd om meer rijpheid en diepgang in de wijnen te krijgen; een afgeronder karakter, zeg maar, zodat het ‘jeugdige’ van de basiswijnen wat getemperd wordt.
Natuurlijk volgt een afsluiting met het echte werk, waarbij steeds minder geproefd en steeds meer genoten wordt. Ook een Grand Vintage krijgen we te proeven!
Ik heb na deze middag nog altijd niet het idee dat ik champagne echt begrijp of doorgrond, maar mijn kennis is wel enorm toegenomen, evenals de waardering voor het ongelooflijk ingewikkelde proces dat nodig is om een goede champagne te maken. Ik heb veel respect gekregen voor he wijnhuis, ook als is het een miljoenenbedrijf dat flessen aan de supermarkten levert. ‘Big’ is in dit geval in ieder geval ‘good’, al ben ik het niet met onze gastheer Stanislas eens dat het ook ‘better’ is. Moët & Chandon maakt uitstekende champagne, maar een kleinere producent kan dat zeker ook en absoluut met meer karaker. De champagnes van Moët komen toch wat ‘makkelijk’ en ‘gelikt’ over. En daar kan geen charmante ambassadeur of de fraaie Scarlett Johansson (die momenteel Moët in reclamecampagnes mag verpersoonlijken) wat aan veranderen. (Fans van Scarlett Johansson: Kijk vooral op de website, voor de mooie reclameposters en een filmpje ingesproken door de actrice.)
