Chanoeka: latkes met cava

Vandaag wordt het eerste kaarsje voor Chanoeka aangestoken. Het is lang geleden dat ik met het gezin in het Joods Historisch Museum, samen met de rest van het personeel, het aansteken van de kaarsjes in de grote feestkandelaar vierde, Maoz Tsoer zong en soefganiot at in het Museumcafé.
Wat we niet deden, is er wijn bij drinken. Net als bij oliebollen, zal er niet veel bij soefganiot, een soort berliner bollen met jam, smaken. Nou was ik ook niet zo gecharmeerd van de kosjere wijn uit het café, toendertijd…

Wat wijn kosjer maakt, heeft me altijd wel geïntrigeerd. Mireia’s Import en House of Cava houden zich bijvoorbeeld beide bezig met de import van kosjere cava. House of Cava heeft in de grote joodse gemeenschap van Antwerpen zeker een goede klantenkring! Ik las ook Catavino’s verslag van hun bezoek aan Capçanes, een coöperatie in Montsant die kosjere wijn maakt op verzoek van de joodse gemeenschap in Barcelona.

Recent las ik toevallig een ander aardig artikel over kosjere wijn. Een citaat daaruit: ‘People always ask me the question: What makes wine kosher?’ says Joseph Herzog, partner and general manager of Herzog Wine Cellars in southern California, a major producer and importer of kosher wines. ‘I tell people this: Really, wine is kosher. You’ve just got to keep it kosher. It’s crushed grapes fermented. There’s nothing non-kosher about it.’
Requirements for keeping wine kosher include not working on the Sabbath, and making sure that, at critical points, the wine is handled only by Sabbath-observant Jews who strictly observe kosher dietary laws.
Ingredients also must be certified by a regulating body. Most of the ingredients that go into wine are no problem, but some animal-based products are ruled out, such as gelatin, sometimes used as a fining agent to assist in filtering the wine.’

Een mooie samenvatting, vanuit mijn niet-joodse standpunt gezien in ieder geval. Grappig genoeg kwam ik dankzij een schrijfopdracht op weer een andere manier op het spoor van kosjere wijnen. Amsterdam blijkt voor de Tweede Wereldoorlog ook vele joodse wijnhandelaren gehad te hebben, waarvan H.B. de Beer wel de belangrijkste was. Maar er waren er meer, waarover helaas erg weinig bekend is. Van een onderzoeker in de archieven van de NIHS bereikte me nog een aardig berichtje, over het inkopen van kosjere wijn vlak na de oorlog.
Op 5 mei 1946 werd in de vergadering van de Permanente Commissie van het Ned. Isr. Kerkgenootschap gesproken over de vraag wat te doen met de 3000 flessen wijn die over waren gebleven van Pesach. Het Opperrabbinaat voor Nederland had namelijk speciaal flessen wijn ‘kosjer le-Pesach’ uit Palestina geïmporteerd en die via de joodse gemeenten over het hele land verspreid. Zo konden gemeenteleden aan de rituele verplichtingen voldoen.

En wat betreft Chanoeka: het eerder genoemde artikel geeft nog wat tips. Hoewel wijn geen grote rol speelt bij dit lichtjesfeest, kan er bij de traditionele gerechten wel van alles gedronken worden. Opvallend genoeg worden er bubbels bij de soefganiot geadviseerd. Waar heb ik dat eerder gehoord? Bij de latkes, de aardappelkoekjes die je bijvoorbeeld met zure room kunt serveren, suggereert dezelfde wijnmaker een Sauvignon blanc of Riesling. Zelf lijkt mij een frisse cava hier nu juist wel lekker bij…. Weten hoe je latkes maakt? Hier vind je een recept.

Afbeelding onder: sluitzegel uit de collectie van het Joods Historisch Museum