In de tijd dat clairet een bekend drankje voor de 18e-eeuwse elite was, was ook ‘chocolade’ een drank. Chocolade werd tot in de 19e eeuw weliswaar in zogenaamde ‘koekjes’ verkocht, maar die waren bedoeld om te verwerken tot warme drank. Cornelis Bontekoe lichtte in de 17e eeuw in zijn Tractaat van het Excellente Kruyd THEE toe hoe het maken van chocoladedrank werkt:
Omtrent de preparatie van dese drank is niets waar te nemen, als dat men een stuk of twee van een goede CHOCOLATE doet in een koperen potje, ’t welk met ’t water gevult, een weinig op kolen gestaan hebbende, aan ’t koken is gekomen. Daar by kan men een weynig suyker doen, en met de stok alles omroeren tot dat het schuymd, wanneer ‘t bequaam is, om in een kopje over te gieten, en ’t soo warm uyt te drinken.
Voor zo’n chocoladedrank geeft ook de handgeschreven receptencollectie van Huis Ruurloo in Gelderland het volgende recept:
Op een koekje chocolade waarvan er 12 in een pond gaan, 3 ordinaire chocolade kopjes lauw water, met het wit van een eij in de kan gedaan, en op het vuur gezet contenueel geroert, om het schiften te beletten tot dat het wel kookt. En vervolgens met de stok geroert, en met beetjes in de koptjes gedaan, doe dezelve tot onder toe schuimen.
‘Met de stok geroerd’ duidt op de manier waarop chocolademelk werd gemaakt: in een speciale kan, waarin met een houten stok heel hard moest worden geroerd om de drank lekker schuimig te krijgen. Dat roeren gebeurde door de stok door de handen te rollen. Een moderne bewerking van een dergelijk recept vind je overigens bij eet!verleden.
Clairet en chocolade
Bij een glaasje clairet – mijn favoriete drankje uit mijn recente boekje Punch, kandeel en clairet – konden de zoetekauwen van de 18e eeuw dus geen bonbonnetje snoepen. Bonbons, of liever pralines, zoals ze in het land van ontstaan, België, heten, werden pas begin 20ste eeuw uitgevonden. Als we Wikipedia mogen geloven, maakte de Zwitserse apothekerszoon Jean Neuhaus in 1912 het eerste stukje gevulde chocolade. Hij noemde het een praline, naar Cesar de Choiseul, Comte de Plessis-Praslin (1598-1675), een maarschalk, minister en diplomaat onder koning Lodewijk XIV, wiens kok al eens een chocoladebonbon gemaakt zou hebben. ‘Praslin’ werd dan praline.
Een glaasje clairet met een bonbon is daarom geen ‘historisch’ verantwoorde combinatie. Maar wat is die combinatie lekker! Clairet lijkt wel gemaakt om bij een stukje chocolade te schenken. Ik besloot daarom met clairet een chocoladebonbon te laten maken. Bij Chocobreak in Nijmegen gingen ze aan de slag, en vorige week kon ik de ruim 300 bonbons ophalen. In een omhulsel van pure en melkchocolade zit een zachte fruitige vulling waarvoor ook clairet is gebruikt. En die combinatie is zo lekker, dat ik op moet letten niet alle bonbons zelf op te eten… Bovendien, dat vergeet ik haast te melden: al bij de oude Azteken gold chocolade als afrodisiacum, ofwel, een middel om de liefde op te wekken. Een perfect Valentijnscadeau, zou ik zo zeggen.
Bij eet!verleden hebben we alle bonbons keurig verpakt, en inmiddels zijn ze daar te koop, zowel in het atelier als in de webshop. Uiteraard kun je de bonbons ook bij mij kopen, een email sturen is genoeg. De prijs voor een zakje van 10 stuks (150 gram) is € 7,95. Speciaal voor Valentijnsdag maakten we ook een cadeaupakketje: een flesje clairet samen met een zakje bonbons voor € 25,50 in plaats van € 27,90. En natuurlijk kunnen we er ook het boekje Punch, kandeel en clairet (prijs € 12,50) nog bij doen, als je je lief echt helemaal goed wilt verrassen. Maak er eens een ‘historische’ Valentijnsdag van!
