De aanstichter van het kwaad

Het was zijn vierde boek, en waarschijnlijk wel de eerste wijngids in Nederland: Hubrecht Duijker’s boekje 500 betaalbare wijnen uit 1974. Onlangs kwam het bij toeval in mijn bezit.
Het boekje beleefde twee drukken, maar kreeg pas in 1990, met de Wijnalmanak 1991, een opvolger. Sinds die Wijnalmanak van 1991 zijn de wijngidsen in Nederland niet meer te tellen, en ik bezit dus nu het oermodel.

Op het eerste gezicht is het grappig én historisch bladervoer. Allereerst vallen natuurlijk de behandelde landen op: een totale overheersing van de Franse wijnen (110 bladzijden), daarna een gering aantal andere Europese wijnlanden, waaronder een aantal die nu nauwelijks meer meetellen, zoals Luxemburg of Joegoslavië. Aan de rest van de wereld wordt één pagina gewijd: twee wijnen uit Algerije, één uit Marokko en één uit Argentinië.

Opvallend zijn ook de namen van importeurs: Finjé/Aguilar, Mähler-Besse, Oud Wijnkopers en Jacobus Boelen bijvoorbeeld. Namen van bekende traditionele wijnhandelaren, veelal met hun wortels in de negentiende eeuw, die nu echter opgegaan zijn in veel grotere verbanden. Maar ook Albert Heijn, Bijenkorf en Gall & Gall worden genoemd. Wijn werd in 1974 nog overwegend bij de traditionele wijnhandelaar gehaald, maar supermarkten en slijters begonnen aan hun opmars.

Maar het boekje riep ook gemengde gevoelens bij mij op: enerzijds is het een leuk curiosum, waarin bijvoorbeeld opmerkingen staan als Sancerre 1971. Maar liefst 12,5% alcohol, da’s niet mis. Een witte wijn van 12,5% is anno 2007 zelfs een lichte wijn te noemen!
Anderzijds is het boekje ook een uiting, misschien zelfs wel een oorzaak, van wat er heden ten dage mis is met de Nederlandse wijnconsumptie: de weigering van 80% van de Nederlandse wijndrinkers om een fatsoenlijk bedrag voor een fles wijn neer te tellen.

Als er iemand is die de wijn voor het Nederlandse publiek begrijpelijker heeft gemaakt, is het Hubrecht Duijker wel. En daar zijn we hem natuurlijk dankbaar voor. Of we echter zo blij moeten zijn met zijn idee om honderden ‘betaalbare’ wijnen in een gidsje samen te brengen: ik weet het nog zo net niet. Want met die wijngidsen is de Nederlander ook het idee bijgebracht dat wijn te allen tijde goedkoop zou kunnen zijn.

Vroeger was wijn bestemd voor meneer pastoor, de dominee en de notaris. Die konden een goede prijs betalen, wisten de wijnen over het algemeen te waarderen en hadden het geld ervoor over. Met de ‘democratisering’ van wijn werd een fles wijn bij het eten bereikbaar voor meer dan alleen de notabelen, maar het leren waarderen van goede wijn is helaas bij deze ontwikkeling achtergebleven. En de wijngidsen hebben daar een misschien wel funeste bijdrage aan geleverd. Door die gidsen werd en wordt de indruk gewekt dat je voor een dubbeltje op de eerste rang kunt zitten; dat er voor onder de 5 euro te allen tijde een goede fles te vinden is.
Wijn moet, ook anno 2007, goedkoop zijn voor de gemiddelde consument, en is vaak een sluitpost op de begroting. Zo hoorde ik onlangs het verhaal van een vader die voor zijn dochter een bruilof van 60.000 euro had georganiseerd, maar voor de wijn minder dan 5 euro per persoon wilde uittrekken!

Dat je heel wat mist als wijnliefhebber als je nooit een fles drinkt die meer dan die 5 euro kost, dat staat vaak nergens in zo’n ‘onder de 5 euro-gids’ vermeldt en gaat dan ook aan veel mensen voorbij. Met mijn nieuwe aanwinst heb ik dus eigenlijk de aanstichter van veel kwaad in huis….