Sinds vorige week zondag is Wijn!verleden een feit. Samen met Manon Henzen van eet!verleden selecteerde ik tien wijnen met een historische achtergrond. Tien wijnen die honderd, tweehonderd, vijfhonderd jaar geleden (en soms meer) gedronken zouden kunnen zijn. Maar welke tien wijnen zijn dat eigenlijk? De komende weken staat op vrijdag telkens één wijn van onze selectie centraal. Ze zijn verkrijgbaar via www.wijnverleden.nl en in historisch kookatelier eet!verleden in Nijmegen.
Rijnwijn – Elbling van Matthias Dostert
Rijnwijn, dat moest het zijn aan het hof van Hollandse graven en Stichtse bisschoppen, in de refters van rijke kloosters en de statige huizen van gegoede poorters. Over de Rijn, via Keulen, kwamen er van de vroege middeleeuwen tot ver in de 19e eeuw duizenden liters Rijnwijn naar onze streken. Er werden de hoogste prijzen voor betaald, zeker in de 15e en 16e eeuw. Het overgrote deel was witte wijn, al werd er natuurlijk ook best rode wijn gemaakt. Maar vooral de witte Rijnwijn, zuur en fris, dat was wat zij die het konden betalen, wilden.
Waar die witte Rijnwijn precies van gemaakt was en hoe die smaakte, dat willen we natuurlijk graag weten. Een van de druivenrassen die zeker gebruikt is, is de Elbling. Het stond ooit aangeplant in grote delen van Duitsland en vulde in de 19e eeuw driekwart van alle wijngaarden in de Duitse hertogdommen, graafschappen en stadsstaten.
Als Aelbinen komt het druivenras Elbling in 1483 al voor in de omgeving van Stuttgart: in de wijngaarden die het klooster Bebenhausen verhuurde aan burgers mochten slechts drie druivenrassen aangeplant staan. Eén daarvan was Aelbinen, Elbling. En het ras is waarschijnlijk nog ouder. De specialisten vermoeden dat het in Duitsland is ontstaan, en vandaar naar Elzas en Zwitserland reisde. Een oude naam voor Elbling in Zwitserland is Elsesser. Als zodanig was de wijn al in de dertiende eeuw in Zwitserland bekend. Een kasboek van klooster Engelberg bij Zürich vermeldt het verzoek van een landeigenaar om vlees en goede Elsesser wijn!
En dan is er nog de mogelijkheid dat de Romeinen Elbling al kenden. Spraken Plinius de Oudere en Columella niet over de Vitis albuelis?
Tegenwoordig staat Elbling nog zeer beperkt aangeplant langs de Moezel, zowel in Duitsland als in Luxemburg. Het wordt er vooral gebruikt voor mousserende wijnen. Langs de Moezel, in het plaatsje Nittel ligt het weingut van Matthias Dostert, waar onze Elbling vandaan komt. Dostert is een van de weinige wijnmakers die goede, niet mousserende Elbling maakt. Of de Elbling anno 21ste eeuw smaakt als de Rijnwijn van toen? We weten het niet precies. Maar lekker is hij wel!
Naam: Elbling trocken Nitteler Rochusfels
Wijnhuis: Mathias Dostert
Land: Duitsland, Moezel
Druif: Elbling
Jaar: 2014
Smaak: Friszuur
Combineren: Bij salades, vishapjes, het noenmaal, in het prieel of het solarium
Prijs: € 7,40