Gemischter Satz is een wijn, de naam zegt het al, gemaakt van verschillende druivenrassen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een cuvée, waarbij eerst ieder druivenras apart wordt geoogst, geperst en vergist voordat er een blend wordt gemaakt, worden de druiven van een Gemischter Satz al vóór het persen bij elkaar gegooid en daarna samen vergist. Sterker nog: de druiven staan zelfs in dezelfde wijngaard! Eeuwenlang was dit in grote delen van Europa dé manier om druiven te verbouwen en wijn te maken. Reden om verschillende druivenrassen in de wijngaard aan te planten was het spreiden van de risico’s: gingen de rieslingstokken dood, had je altijd nog de neuburger of de weissburgunder. Werd het ene druivenras dat jaar niet goed rijp, waren er altijd nog de andere. Vijftig, zestig jaar geleden raakte deze manier van wijnbouw helemaal uit, hoewel je verspreid over Europa zeker nog kleine gemengde percelen vind, onder andere in de Douro in Portugal, voor port-druiven. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de nadruk in de moderne wijnbouw te liggen op percelen met één ras en steeds vaker ook op wijn van slechts één ras: bijvoorbeeld een Merlot, een Chardonnay of een Cabernet Sauvignon.
Tien jaar geleden dook er in Wenen echter ineens een ‘nieuwe’ wijn op die al snel een cultstatus verwierf: de Wiener Gemischter Satz, van wijnhuizen als Christ, Edlmoser, Mayer am Pfarrplatz, Wien Cobenzl, Wieniger en Zahel. Nadrukkelijk werd in de marketing het ‘unieke’ karakter van deze Weense wijnen aangegeven: gemaakt van verschillende druivenrassen die allemaal in één Weense wijngaard groeiden. Maar zo uniek was dat eigenlijk helemaal niet, want niet alleen rond Wenen maar ook elders in Europa kwam en komt dit type wijn voor, zoals we al zagen. Een ander voorbeeld is de Edelzwicker uit de Elzas. Wat wel uniek was, was het in de marketing van deze Weense wijn bewust teruggrijpen op die oude manieren van druiven verbouwen. Wenen geraakte hiermee als wijnstad weer duidelijk op de kaart!
De gezamenlijke wijnboeren stelden bovendien strenge eisen op waaraan hun Gemischter Satz moest voldoen: een Wiener Gemischter Satz bestaat uit minimaal drie druivenrassen die samen in één wijngaard hebben gestaan, die geoogst zijn op hetzelfde moment, en die vervolgens ofwel in roestvrijstalen tanks ofwel op grote houten vaten hebben gerijpt. Een en ander is sinds 2013 officieel vastgelegd in de regels van de DAC Wiener Gemischter Satz.
De Wiener Gemischter Satz van Zahel, een oud familiebedrijf waar al vier generaties wijn wordt gemaakt, is een prachtig voorbeeld van deze moderne traditionele wijn. Bij een maaltijd van worst en kaas uit de Heuriger (ook al zo’n prachtige Oostenrijkse traditie) kun je met Gemischter Satz nooit fout zitten!
Naam: Wiener Gemischter Satz
Wijnhuis: Zahel
Land: Oostenrijk
Druivenrassen: Chardonnay, Riesling en Grüner Veltliner
Jaartal: 2013
Smaak: licht, fruitig, kruidig, tikje mineraal.
Combineren: bij allerlei buffetten en hapjes.
Prijs: € 12,20
Sinds half september is Wijn!verleden een feit. Samen met Manon Henzen van eet!verleden selecteerde ik tien wijnen met een historische achtergrond. Tien wijnen die honderd, tweehonderd, vijfhonderd jaar geleden (en soms meer) gedronken zouden kunnen zijn. Maar welke tien wijnen zijn dat eigenlijk? De komende weken staat op vrijdag telkens één wijn van onze selectie centraal. Ze zijn verkrijgbaar via www.wijnverleden.nl en in historisch kookatelier eet!verleden in Nijmegen.
