Nee, helaas, ik ben onlangs niet in Georgië geweest. Ik heb ‘slechts’ een mooie doos wijnen mogen proeven, afkomstig van Anderwijn.nl. Maar voor tal van wijnliefhebbers is Georgië tegenwoordig dé ultieme wijnbestemming, en ik moet zeggen: ook ik zou er graag eens gaan kijken én proeven. Waarom? Omdat Georgië het land is met de oudste ononderbroken wijntraditie. Ze maken er al bijna 8000 jaar lang wijn, en vaak nog op een manier die al duizenden jaren gebruikelijk is. Vorig jaar plaatste de UNESCO de oude wijnmaaktechnieken van Georgië zelfs op de wereldlijst van immaterieel erfgoed.
Georgië is het oerland van de amfoorwijnen. Dat zijn wijnen die hun vergisting ondergaan in amforen van klei, qvevri genaamd, die in de grond zijn ingegraven. De inhoud van de amforen kan variëren van enkele tientallen tot enkele duizenden liters. Zoals ik het heb begrepen (en corrigeer me als ik foutief geïnformeerd ben), zijn er net zoveel verschillen in het maken van wijn in qvevri’s als er in de rest van de wereld zijn voor het maken van wijn in vaten en tanks. Er kunnen bijvoorbeeld hele trossen de amfoor in gaan, maar ook alleen ontsteelde druiven. Of de druiven worden eerst geperst en gaan met sap, schillen en pitten en al de gigantische kruik in. De amfoor wordt vervolgens afgesloten, de massa gaat gisten en wordt enige tijd aan zijn lot overgelaten. Na weken of maanden wordt de amfoor leeggehaald en wordt het gegiste sap van de pitjes, schillen en takjes gescheiden. Daarna volgt op een goed moment botteling van de wijn.
Witte wijn met tannines
Zowel witte als rode druiven worden in amforen vergist; aangezien de schillen langdurig in contact staan met het sap en dus kleurstof kunnen afgeven, zijn de witte wijnen nooit echt wit, maar eerder oranje of amberkleurig. Vandaar dat wijnen op deze manier gemaakt ook vaak de naam orange wine krijgen. Wat betreft de smaak worden de witte wijnen, net als normaal gesproken rode wijn, gekenmerkt door tannines.
Naast deze bijzondere wijze van productie kent Georgië ook nog eens een grote hoeveelheid druivenrassen die elders niet voorkomen. Namen als saperavi en shavkapito voor rood bijvoorbeeld, en mtsvane, rkatsiteli, kisi en tsitska voor wit, om er maar eens een paar te noemen.
Georgië kent vijf wijnregio’s, waarvan Kachetië, in het zuidoosten, het belangrijkste is. Hier komt ongeveer 60% van de in Georgië geproduceerde wijn vandaan. Belangrijke geografische kenmerken zijn de bergen van de Kaukasus en twee grote rivieren; in de valleien hiervan vindt de wijnbouw plaats.
Geproefd
Georgische wijnen zijn maar mondjesmaat verkrijgbaar in Nederland; gelukkig zijn ze wel opgenomen in het assortiment van Anderewijn.nl, waar ik op Wijnkronieken eerder al eens aandacht aan besteedde. Hieronder volgt een korte impressie van de zes Georgische wijnen die ik recent proefde. Twee van de wijnen werden gemaakt in qvevri’s, die andere op voor ons meer gebruikelijke wijze.
Pheasant’s Tears Saperavi Qvevri 2010
Negen maanden lang verbleven sap, pitten en schillen van saperavi-druiven in de qvevri’s van het bedrijf Pheasant’s Tears. Zwartrood glinsterde de wijn vervolgens in ons glas, en overdonderde zowel de drinkers als het eten. Zelden proefden we een dergelijke krachtige én complexe wijn, met aroma’s van rozenbottel, zure bramen en talloos ander fruit. In de mond vielen de tannines onmiddellijk op, én de stevige zuren. De structuur was korrelig, en heel af en toe deed de wijn denken aan de Umbrische Sagrantino, ook al zo’n krachtpatser. De Italianen spreken van vini di meditazione. Nou, dit is de Georgische variant ervan. Op één glas kun je een hele avond kauwen (en genieten), liefst bij dat huizenhoge kampvuur.
Telavi Mukuzani 2009
Mukuzani is het dorp in Kachetië waar Telavi Wine Cellars onder andere rode wijnen van de saperavi-druif produceert. Wij proefden deze wijn na de Pheasant’s Tears, en vonden het een heerlijk verfrissende verademing. Een beetje alsof je een Beaujolais na een zware en tannine-rijke Barolo hebt gedronken. Maar ook een fraaie zuidelijke Rhône-wijn vonden we er in terug (wijn blijft je verbazen!)
Telavi Mukuzani wordt gekenmerkt door veel rood fruit in de neus, met een licht minerale ondertoon ‒ een beetje ijzer, zo je wilt. In de mond een pittige en kruidige wijn, waar ook dat ijzer weer terugkwam. Hij combineerde uitstekend bij een Griekse rundvleesschotel!
Telavi Kindzmarauli 2011
Rond het dorp Kinzmarauli in Kachetië groeien ook saperavi-druiven. Hier maakt Telavi Wine Cellars er echter een lichtzoete rode wijn van, die niet slecht combineerde bij de home made panforte di Sienna. Waarschijnlijk nog beter was een dessert met bosfruit geweest. Geur en smaak waren romig en frisfruitig, met in de mond lactische tonen. Een beetje frambozen met slagroom, eigenlijk.
Mtsvane Qvevri 2011
Tijdens een lezing over wijngeschiedenis zette ik deze wijn al eens in, om één van de oudste wijntypes te illustreren. Toen had ik zelf nauwelijks de kans hem te proeven, nu gelukkig wel. De wijn komt uit Imeretië, in het midden van Georgië, van wijnmaker Khareba, is gemaakt van het druivenras mtsvane en is in qvevri’s vergist.
De kleur is diep donkergeel; vervolgens zijn het de geuren van deze wijn die je blijven intrigeren: karamel, gember, rozijnen, sukade, boenwas, bremhoning. Kortom: zeer complex! De smaak valt in eerste instantie wat tegen, maar wacht tot de wijn even wat zuurstof heeft gehad. Deze amfoorwijn vraagt echt rust en tijd om te leren kennen! De wijn is droog, heeft milde zuren, en smaakt naar lente, natte aarde, oude appeltjes en peren. Af en toe ontdekten we zelfs een vleugje zwoelheid, ergens. Je blijft gewoon snuffelen aan deze amfoorwijn!
Khareba Tsitska 2011
Eveneens van Khareba komt een frisse witte wijn van het druivenras tsitska, gemaakt met ‘westerse’ methoden. Tsitska wordt veel gebruikt voor mousserende wijnen, en dat komt goed terug in deze friszure stille wijn. Hij geurt naar rijpe appels en peren, heeft stevige zuren en een lichtje prikkeltje. Daarnaast roken en proefden we nog iets wat we bij gebrek aan iets beters maar Rivella-achtig hebben genoemd: een combinatie van fris zuur en zuivel. Normaal vind ik dat geen aanbeveling, nu is het positief bedoeld!
Bagrationi Finest Brut 2008
Voor een andere historische lezing zette ik deze mousserende wijn van het huis Bagrationi in. Dit wijnhuis werd in 1937 gesticht door een telg uit het geslacht Bagrationi, dat eeuwenlang heerste over Georgië. Het huis produceert alleen mousserende wijnen, waarvoor onder andere de druif chinuri wordt gebruikt. Deze stevige, droge bubbel geurt naar rijpe appel en citrus en heeft een wat boers tintje. Tijdens de historische lezing was deze wijn een groot succes en ook dit keer vonden we hem absoluut de moeite waard!
De onderste foto is afkomstig van de website van de Unesco.
