De goden wilden me deze week iets vertellen, daar ben ik van overtuigd. Het kan toch geen toeval zijn dat Griekenland en Griekse wijn twee keer binnen één week op mijn pad kwamen? Afgelopen donderdag woonde ik in restaurant Nomisto in Amsterdam een diner bij waar de keuken van de berg Athos centraal stond. Gerechten van de monniken van het wereldberoemde schiereiland vol kloosters werden geserveerd samen met wijnen uit de streek; het geheel werd verlevendigd met een presentatie van alles wat de regio de toerist te bieden heeft. De vele stranden en de diepblauwe zee hadden wel een impact, op die kille januari-avond. De tweede vingerwijzing kreeg ik gisteren, op de Vakantiebeurs, maar daarover later meer.
Mount Athos
In het noorden van Griekenland ligt het schiereiland Halkidi, bestaande uit drie rotsige vingers die de Egeïsche Zee insteken. De helft van de meest oostelijke vinger wordt ingenomen door de monnikenrepubliek Athos, waar alleen mannen op bezoek mogen komen. De meer dan 2000 religieuzen leven verspreid over 32 grote en kleine kloosters en 800 cellen, en zij eten wat de bergen en de zee opbrengen: groente en vis voornamelijk. De keuken van de streek buiten de republiek wordt voor een groot deel ook door die producten bepaald; daarnaast zijn er ingrediënten als honing (gebruikt in zoet gebak), kaas, yoghurt en fruit. Ook de kruiden uit de bergen spelen een belangrijke rol in de keuken. En af en toe staat er een schaap of lam op het menu. Druiven groeien er natuurlijk ook, al sinds mensenheugenis, en behalve moderne producenten als de inmiddels internationaal bekende Claudia Papayianni maken ook de monniken er nog altijd wijn van die druiven.
Tsantali
Vroeger deden de monniken dat slechts voor eigen consumptie, maar tegenwoordig worden zij gesteund door wijngigant Tsantali, een producent met wijngaarden en faciliteiten in heel Griekenland. In 1969 ontdekte Evangelis Tsantalis tijdens een pelgrimstocht de enigszins verwaarloosde Metochi Chromitsa-wijngaarden van het Russisch-orthodoxe klooster van Sint Panteleimon. Hij zag het potentieel van deze beschutte percelen en sloot in 1971 een overeenkomst met de monniken om hen te ondersteunen bij de productie. Anno 2013 komt er zowel rood als wit vandaan, van Griekse én internationale druivenrassen en er wordt biologisch gewerkt. De arme zanderige kleibodems zijn kalkhoudend en hebben een hoge zuurgraad; samen met het milde mediterrane klimaat maakt dit een uitstekende omgeving voor wijnbouw.
Agioritikos en Metochi Chromitsa
Tijdens het diner werden we niet alleen gewezen op de 300 km strand en de rijke geschiedenis van het schiereiland, maar proefden we ook de wijnen van Tsantali: Agioritikos (letterlijk: ‘van Agio Oros’, de berg Athos) White van de druivenrassen assyrtiko, roditis en athiri bijvoorbeeld, een strafdroge, hoogzure wijn die uitstekend bij gefrituurde calamares zou passen, maar iets minder combineerde met de Jacobsschelpen met trachana, een lokaal soort pasta van melk en tarwe. Verrassend element in dit gerecht was overigens een gebakken blaadje brandnetel: heel smakelijk!
Mijn grote favoriet was de Metochi Chromitsa Red 2009, van de druivenrassen cabernet sauvignon en limnio, geserveerd bij lamsfilet, gerookte auberginepuree met rozemarijnsaus en aardappels op smaak gebracht met witte truffelolie. Vooral de frisse zuren en het elegante fruit in de wijn bevielen goed.
Tot slot van de maaltijd proefden we nog een glaasje tsipouro, de Griekse vorm van grappa, en de zoete Agioritiko Mana, van cabernet sauvignon en limnio. Bij de halvasoep met ijs combineerde de laag-alcoholische wijn niet, maar bij een stukje chocolade zou hij niet misstaan hebben.
Mount Athos Kouzina
Het diner werd vooral georganiseerd om een bijzonder festival te promoten: Mount Athos Kouzina 2014. Van 15 mei tot 15 juni staat in dit gebied de keuken van Athos centraal, zowel die van de monniken als die van de overige bewoners. De streek heeft altijd veel migranten van de overkant van de Bosporus opgevangen, en kent een rijke diversiteit aan tradities op culinair gebied. De festiviteiten zijn dan ook zeer uitgebreid: iedere avond kun je wel kennismaken met een andere traditie, van de marsepeinbloemen van Ammouliani tot de specerijen uit het oosten en van kloosterrecepten tot gerechten uit Kappadocië.
Een uitstekende manier om Griekenland, Griekse wijn en het schiereiland van de berg Athos te promoten, zo’n avond van eten en wijn. Dat zouden meer regio’s moeten doen… En die vingerwijzing van de goden? Ik voel een vakantie aankomen!
Meer informatie over het gebied en over het Festival via Mount Athos Area Organization.
