In de adellijke wijnkelders van het Habsburgse Rijk lagen andere wijnen dan in de kelders van de rijken in West-Europa. Zeker, er werd ook champagne, bourgogne en bordeaux naar het oosten vervoerd, maar meer nog lagen er wijnen van het eigen ‘achterland’. En dat achterland was groot, immens groot. Van Triëste aan de kust via Istrië en de Dalmatische kust tot aan de Albanese grens. Van Südtirol tot aan de poorten van Praag, en van de Hongaarse vlakten tot de bergen van Bulgarije en Macedonië. Deels lagen die gebieden onder Ottomaanse invloedssferen, deels binnen het grote Habsburgse Rijk. Hoeveel wijn in Midden-Europa geproduceerd en geconsumeerd werd, daar hebben wij in het westen eigenlijk geen flauw benul (meer) van. De wijnen kwamen maar zelden deze kant op. Alleen de zoete Tokayer was hier enigszins te krijgen. Pas in de late negentiende en vooral de twintigste eeuw leerden West-Europese wijndrinkers de wijnen van de Dalmatische kust kennen. Zelf weet ik ook nog veel te weinig van de wijngeschiedenis van deze gebieden, en over de latere, bijvoorbeeld Joegoslavische, periode kan ik ook maar beter niets melden. In de toekomst ga ik er zeker verder induiken. Wat ik nu wel weet, is dat er uit de landen van het voormalige Joegoslavië en zeker van de Dalmatische kust steeds vaker mooie en verrassende wijnen komen. In Nederland zijn ze vooral te krijgen bij kleine importeurs en gespecialiseerde (web)winkels, waaronder Schermer Wijnkopers, Andere Wijn, Esar Wijnen, Wijn uit Kroatië en Yu-Vino. Van Wijn uit Kroatië besprak ik onlangs al twee wijnen. Van Yu-Vino ontving ik onlangs een proefpakket, wat boeiende excursies naar een tweetal wijnlanden opleverde, Bosnië en Slovenië.
Bosnië
Van producent Keža uit Ljubuški waren er twee rode wijnen, Plavac Mali 2013 en Blatina 2013. Het bedrijf ligt tussen Mostar en de Kroatische kust, ter hoogte van de bekende eilanden Hvar en Korcula, beide Kroatisch. Plavac Mali is een Kroatische druif, vooral bekend in de Dalmatische kuststreek en op de eilanden. Dat de wijngaard waar deze druiven nu groeien tegenwoordig in Bosnië ligt, is een politiek gegeven: van grenzen trekken druivenstokken en planten zich nu eenmaal weinig aan. Plavac mali heeft sterke overeenkomsten met tribidrag (zinfandel), maar de twee rassen zijn niet volledig identiek. De Plavac Mali 2013 in ons glas was kruidig en jammy, vol zwoel fruit. Slank in de mond, elegant en pittig, met milde tannines. Meestal ben ik niet zo’n fan van Zinfandel en Plavac Mali, maar deze mocht er zijn. Bij de worstjes van de bbq, deze zomer op vakantie op Hvar, zal ik hem graag drinken.
Een prettige verrassing was ook de Blatina 2013. Van dit druivenras had ik nog nooit gehoord, wat de proeffles extra spannend maakte. Ook blatina is wel verward met tribidrag, maar is desondanks een aparte variëteit. De stokken zijn niet tweeslachtig, zoals de meeste druivenrassen, maar hebben alleen vrouwelijke bloemen. Daarom moeten in de buurt altijd andere stokken staan die de bloesems kunnen bevruchten. Vaak is dat alicante bouchet of trnjak (ook al nooit van gehoord, van die laatste). De omgeving van Mostar is het herkomstgebied van blatina; ze geldt dan ook als echte Bosnische druif. In ons glas troffen we een kruidige wijn, licht geurend naar groene dingen, tabaksblad, bloemen. In de mond fris, met smaken van wrang rood fruit. Vrij licht, en met een toefje hout, dat voor de structuur van de wijn wel nodig was. De zuren waren niet heel uitgesproken. Al met al een prettige kennismaking, en het type rode wijn dat gekoeld ook prima te drinken is.
Slovenië
Slovenië is voor Nederlandse wijndrinkers zo langzaamaan geen grote onbekende meer. Van de grens met Friuli in Italië komen regelmatig prachtige orange wijnen, maar ook ‘gewone’ wijn wordt naar Nederland geëxporteerd. Van wijnhuis Doppler proefde ik twee wijnen, Sipon 2014 en Muskat Ottonel 2015. Zoals de naam al doet vermoeden is het bedrijf niet ver van de Oostenrijkse grens gevestigd. De wijnregio Süd-Steiermark ligt maar een paar kilometer westelijker en het landschap is er identiek: heuvels met vrij steile hellingen. Ooit was het bedrijf in bezit van de abdij van Admont, tot Ivan Doppler het in 1938 kocht van de Benedictijner monniken. De Sipon (Furmint in het Hongaars) was strak droog, en een tikje mineraal. In de neus leek hij sterk op Riesling, met geuren van rijpe appel en citrus. In de mond vielen vooral de hoge zuren op. Bij onze taart van aardpeer een uitstekende combinatie. De Muskat Ottonel 2015 was eveneens een prettige verrassing. Ik ontving de fles al geopend: er was één glas op een proeverij uitgehaald. Desondanks bleek het een frisse, zuivere wijn, heel bloemig en kruidig, met tonen van basilicum. De zuren waren erg mooi, de wijn droog, zuiver en verfrissend. Een echte vrolijke maandagavondwijn, die je lekker oppept voor de rest van de week. Gewoon lekker, met veel fruit, waaronder citrus, verse peer en appel.
Van Vina Kraljica proefden we tot slot een Pinela 2014. Onder het label Vina Kraljica brengen vier voormalige Sloveense wijnkoninginnen wijnen uit verschillende regio’s van het land. De flessen vallen op door hun stijlvolle etiketten, die echter alleen in het Sloveens zijn. Dat is dan weer jammer. De Pinela is afkomstig uit de vallei van de Vipava, in het zuidwestelijke wijngebied Primorska, tegen Italië aan. Mogelijk is het dezelfde druif als Pinella in Friuli, maar dit is nog niet door DNA-onderzoek vastgesteld. De bleke witte wijn rook licht zwoel, met wat toefjes vanille, amandel en boenwas. In de mond vrij neutraal, vol, en zuiver, met bescheiden zuren. Hier en daar was een snufje groene kruiden te ontdekken. Een heel eigen wijn, die het bij salades bijvoorbeeld uitstekend zal doen.
De wijnen zijn verkrijgbaar bij Yu-Vino.
Correctie 14 mei 2017
In tegenstelling tot het hierbovenstaande proefde ik niet de Doppler Muskat Ottonel uit een geopende fles, maar van Vina Kraljica de Rumeni Muskat. Door een synchronisatieprobleem met Evernote is de notitie van de Muskat Ottonel bovendien verward met die van de Rumeni Muskat. De notitie van de Muskat Ottonel is verloren gegaan, maar het was een frisse, aangename wijn. De notitie van de Rumeni Muskat luidt dan als volgt:
De Rumeni Muskat van Vina Kraljica was eveneens een prettige verrassing. Ik ontving de fles al geopend: er was één glas op een proeverij uitgehaald. Desondanks bleek het een frisse, zuivere wijn, heel bloemig en kruidig, met tonen van basilicum. De zuren waren erg mooi, de wijn droog, zuiver en verfrissend. Een echte vrolijke maandagavondwijn, die je lekker oppept voor de rest van de week. Gewoon lekker, met veel fruit, waaronder citrus, verse peer en appel.
