‘Binnenkort meer’, beloofde ik eind mei. Mijn Georgische avonturen liggen al weer bijna drie maanden achter me, maar tijd om het verhaal af te maken ontbrak … tot vandaag. Hier volgt een verslag van een boeiende tocht langs twee kleine wijnmakers.
Na een boeiende dag op het Festival van de Nieuwe Wijn in Tbilisi vertrokken we zondag per bus naar Kartli, het oude hartland waar onder andere de vroeg-middeleeuwse hoofdstad Mtskheta ligt. De reis ging allereerst via Gori naar het kleine klooster van Ateni-Sioni. Gori en Ateni-Sioni zijn allebei historische plaatsen: Gori, omdat het de geboortestad van Stalin is én de plaats waar nog in 2008 de Nederlandse cameraman Stan Storimans om het leven kwam; Ateni-Sioni, omdat op de muren van de kerk de eerste inscripties zijn te vinden in het oudste Georgische alfabet. Ateni is bovendien een herkomstbenaming voor wijn, waarover straks meer.
Onderweg naar Ateni-Sioni en vervolgens naar de eerste wijnmaker viel één ding op: langs de binnenwegen was het overal enorm groen, vooral vanwege de ontelbare wijnranken, zelfs over de doorgaande weg heen. Hier, in de kloof van Ateni, was de ruimte altijd beperkt voor de teelt van gewassen, vandaar de ranken over pergola’s. Onder die pergola’s kunnen groenten en andere gewassen groeien.
Gogi Dvalishvili
Met een beetje zoeken vond de buschauffeur uiteindelijk het erf van Gogi Dvalishvili, in het dorp Khidistavi net buiten Gori. In Gogi’s marani, zijn kelder met ingegraven qvevri’s, proefden we vervolgens een aantal indrukwekkende wijnen, deels uit qvevri, deels uit glas. Van ieder druivenras dat Gogi aangeplant heeft, maakt hij een wijn in traditionele en een wijn in Europese stijl. Europese stijl betekent bij Gogi: rijping in grote glazen flessen. De keuze voor glazen flessen is onder ander ingegeven door de geringe hoeveelheden die hij produceert. Volgens Gogi’s uitleg is er een markt voor beide stijlen. Persoonlijk vond ik de qvevri-wijnen spannender en interessanter: er sprak meer complexiteit en authenticiteit uit. Stom genoeg vergat ik bij vertrek mijn vel met aantekeningen en proefnotities. Wat ik me nog herinner, is dat de rode Tavkveri uit qvevri de meeste indruk heeft gemaakt. Die was echt geweldig, maar het ontbreekt me gewoon aan een goed vocabularium om de qvevri-wijnen te beschrijven. En dat gevoel hadden meer reisgenoten op deze trip.
Het druivenras tavkveri levert lichtgekleurde rode wijnen met veel zuren. In de geur en de smaak zijn zure kersen te herkennen. Vrijdagavond, tijdens de ‘Other Varieties’ proeverij, proefden we al de Tavkveri uit qvevri van Pheasant’s Tears, een huis dat in Nederland enige bekendheid heeft. Hierbij noteerde ik: ‘prikkelend, hoog zuur, fris, zure kersen’.
De tweede wijn bij Gogi Dvalishvili die indruk op me heeft gemaakt was de traditionele Atenuri, een witte wijn uit qvevri. Een van de interessante weetjes over Gogi’s wijnen is dat hij de druiven eerst perst en pas na twee dagen schillen en pitten in de qvevri gooit. Waarom precies, dat staat op dat verloren aantekenvel…
Behalve wijn maakt Gogi ook chacha (de Georgische vorm van grappa) en bijennectar, van eigen honing. Een bezoek aan deze gastvrije wijnmaker kan ik van harte aanraden!
Giorgi Revazashvili
Het tweede bezoek was aan Giorgi Revazashvili, in een marani met slechts een vijftal qvevri’s. De 23-jarige wijnmaker uit Gori keerde bewust terug naar zijn geboortedorp in het Ateni-dal om er wijn te maken. Al in de middeleeuwen waren de wijnen van Ateni beroemd, onder andere omdat zij van nature wat mousserend waren. Vooral de witte druivenrassen chinuri en goruli mtsvane (mtsvane van Gori) staan aangeplant in het dal. Ateni is het enige beschermde herkomstgebied in Kartli, maar momenteel is er geen enkele producent die wijn maakt onder die herkomstbenaming. Giorgi is van plan dat wel te gaan doen, en de kwaliteit van zijn wijnen is er zeker naar. De wijnen zijn er iets lichter dan elders in Kartli, vanwege de hogere ligging van de wijngaarden, tussen de 620 en 750 meter boven zeeniveau.
Vóór deze reis was ik niet zo geïnteresseerd in rode Georgische wijnen uit qvevri. De Tavkveri van Giorgi heeft dat echter volledig veranderd. Was die van Gogi Dvalishvili al mooi, die van Giorgi Revazashvili was werkelijk geweldig! Heel subtiel geparfumeerd, fruitig, zuiver en fris. Een wijn overigens die wel in qvevri rijpte, maar zonder contact met de schillen… Ook Giorgi’s witte, van chinuri, was er een om over naar huis te schrijven. Ook hiervan heb ik geen echte notities, want staande in een donkere marani met een glas in je hand, camera in de aanslag en je concentratie op de uitleg is al werk genoeg. Maar een glas van deze wijn en een stuk vers Georgisch brood met mede-wijnliefhebbers: meer heeft een mens soms niet nodig.
UNESCO Werelderfgoed
Na opnieuw een busrit volgde een late lunch bij Iago Bitarishvili in Chardaki, waarover ik al eerder schreef. De dag werd afgesloten met een korte stop bij het klooster van Jvari en vervolgens in Mtshketa, UNESCO Werelderfgoed en de geboorteplaats van de Georgisch-Orthodoxe Kerk. Een bezoek aan de Svetiskhoveli Kathedraal is een absolute must wanneer je in Georgië bent. Let vooral op de druivenranken die overal in de architectuur opduiken. We hadden er bovendien het grote geluk een huwelijk mee te maken, van een stel op tamelijk gevorderde leeftijd. De uitleg van onze gids: onder de Russen was het niet makkelijk kerkelijk te trouwen, nu kan dat gelukkig weer wel.
En daar moeten we maar op proosten. Gaumarjos!
