Vanaf nu kan er historisch verantwoord geborreld worden. In het rijk geïllustreerde boek, Borreltijd! bracht ik samen met Manon Henzen 10 hapjes en 10 drankjes samen op basis van historische recepten. De recepten uit de historische keuken hebben ieder hun eigen kleurrijke achtergrondverhaal, en zijn door iedereen makkelijk te maken.
Hoewel de woorden ‘borrelen’ en ‘borreltijd’ nog niet zo oud zijn, genoten veel mensen eeuwen geleden al graag van een opkikkertje aan het eind van de middag. Zelfs na de theevisite bij mevrouw, als alle koppen thee toch wat slap hadden gemaakt, kwam in de 18e eeuw steeds vaker een alcoholisch drankje op tafel, zoals brandewijn met suiker of een likeurtje. Bij die theevisite serveerde een goede gastvrouw bovendien diverse hapjes, zowel hartig als zoet.
Borrelen om vijf uur
Voor de tijd rond vijf uur kwam in de twintigste eeuw de term borreltijd op, hoewel het Nederlands toen al ruim 750 synoniemen voor een ‘borrel’ kende: neutje, druppel, kopstoot etc.. Oorspronkelijk betekende een borrel een klein glaasje sterke drank, hoofdzakelijk jenever. Tegenwoordig is werkelijk ieder drankje toegestaan als de vijf in de klok is. We borrelen met wijn, bier, een cocktail, of een alcoholvrij of alcoholarm drankje. Borrelen en borreltijd gaan tegenwoordig meer om het samenzijn en om de combinatie van hapjes en drankjes dan om het drankje alleen.
Zoete en hartige hapjes
Voor ons in de 21ste eeuw is borreltijd bij uitstek het moment waarop naast een glaasje ook hartige nootjes en koekjes op tafel komen. Tweehonderd jaar geleden werd echter een zoete lekkernij meer gewaardeerd. De 10 combinaties van hapje en drankje die we in Borreltijd! samenbrachten vormen dan ook een doorsnede van wat er zoal rond vijf uur geserveerd kan zijn, zoet én hartig. Exotische likeurtjes en verrassende wijnen, knapperige biscuits en smakelijke pasteitjes en zelfs een niet-alcoholisch drankje. De combinaties passen naar smaken en ingrediënten goed bij elkaar, maar verwacht geen uitgebalanceerde ‘wijn-spijs’combinaties. Dat is pas een ontwikkeling uit de 20ste eeuw. Borreltijd! levert dankzij de bijzondere combinaties veel inspiratie voor een borreluurtje anders dan anders.
Mijn mede-auteur Manon Henzen is culinair historica en zet zich in om culinaire geschiedenis en erfgoed toegankelijk te maken voor velen. Met haar kookboeken, online en fysieke historische kookcursussen, kookreizen en zeer rijk gevulde website zet zij culinaire geschiedenis op de kaart.
Voor mij vormt Borreltijd! een mooi vervolg op Wijnkronieken. Twintig eeuwen Nederlanders en wijn (2018) en Punch, kandeel en clairet. Historische drankjes om zelf te maken (2019) In beide boeken staan wijn en alcoholische drankjes in hun historische context centraal.
Borreltijd! Hapjes en drankjes uit de historische keuken is rijk geïllustreerd met aantrekkelijk historisch beeldmateriaal en moderne fotografie van Jeroen Savelkouls. Borreltijd! is een uitgave van eet!verleden en is voor € 12,50 (ex. verzendkosten) te koop via een mailtje aan mij. Je krijgt hem dan gesigneerd toegestuurd.
