Koshu: wijn uit Japan

Wijnnieuws kan soms meer vragen oproepen dan beantwoorden – net als gewoon nieuws overigens. Onlangs konden we op diverse sites het nieuwtje lezen dat Bernard Magrez, wijnpersoonlijkheid uit Bordeaux, een Japanse wijn naar Europa haalt, gemaakt van koshu-druiven. Koshu? Waarom Magrez? Waarom Japanse wijn naar Europa halen?
Het heeft me gelukkig slechts wat googlen en handboeken raadplegen gekost om een aantal van die vragen op te lossen. Maar eerst dook ik mijn boekenkast in, op zoek naar onze plakboeken van Japan. Misschien had ik de wijn ooit wel gedronken, tijdens één van onze vakanties in Japan. We bezochten het land in 1990, 1994 en 1999 en uiteraard hadden we in Japan wijn gezocht en gevonden. In 1994 kochten we een fles wijn in Matsue, aan de kust; in 1999 in Haguro, een berg met diverse tempels in het noordwesten van het eiland Honshu. Ik herinner me dat we toen een fles Asahi Gassan Wine in een toeristenwinkeltje kochten en hem in theekopjes van ons tempelverblijf nuttigden, genietend van het prachtige uitzicht. De kwaliteit van de rode wijn maakte geen indruk op ons. Ik vermoed dat het wijnen waren van klassieke druivenrassen, vooral cabernet sauvignon. Samen met merlot en chardonnay wordt deze in de 170 commerciële wijnbedrijven van Japan veel gebruikt. Koshu kunnen we niet gedronken hebben, zo blijkt: koshudruiven leveren witte wijn.

Maar nu de vragen. First things first: allereerst de druif. Koshu is zowel de naam van de druif als van het gebied waar 50% van de Japanse wijnproductie plaatsvindt. Het gebied ligt ten westen van Tokyo en ten noorden van de berg Fuji, in de Yamanashi-prefectuur. De druiven zijn er vanuit de Kaukasus via de zijderoute en China terechtgekomen, meegebracht door boeddhistische monniken. Het is een vinifera-variant, en niet één van de inheems in het Verre Oosten voorkomende Vitis-soorten. Volgens Jancis Robinson in haar Vines, Grapes and Wines dateren de eerste berichten over de druiven in Koshu uit 1186. De website van de Katsunuma Winery in Koshu doet er nog een schepje bovenop: volgens hen zouden er al rond 720 druiven voor medicinale doeleinden gebruikt worden in de Daizenji Tempel. De legende verhaalt dat de monnik Gyoki in 718 een visioen had van Yakushi Boeddha die een tros druiven vasthield. Yakushi Boeddha is de boeddha van de geneeskunst, en Gyoki besloot Daizenji Tempel te stichten en de druiven voor medicinale toepassingen te gaan verbouwen…..

Serieuze wijn werd in Japan voor het eerst gemaakt rond 1880 door Seisho Takano en Ryuken Tsuchiya, die in Frankrijk vinificatietechnieken hadden bestudeerd. Maar zij hadden veel problemen met het maken van acceptabele wijn van de koshudruiven en het duurde tot in de twintigste eeuw voordat er op grotere schaal drinkbare wijn gemaakt kon worden. Vooral in de jaren ’80, toen de Japanse wijnconsumptie explosief groeide, ondergingen de Japanse wijnproducenten grote veranderingen: technische vernieuwingen deden hun intrede in zowel de wijngaard als de kelder.
De Katsunuma Winery is in bedrijf sinds 1937 en is Japans bekendste producent van Koshu, met een jaarlijkse productie van ongeveer 300.000 flessen. Men gebruikt zowel druiven uit eigen wijngaarden als druiven van boeren die onder contract staan. Koshu wordt zowel droog als zoet op de markt gebracht. Ik zag op de website zelfs een ‘madera’!

De samenwerking met Magrez kwam er niet zomaar: de wijnen van de Katsunuma Winery wonnen in 2003 en 2004 zilveren medailles op een internationale wedstrijd onder auspiciën van Union de Oenologues de France. De wijn die nu op de Europese markt zal verschijnen is gemaakt met behulp van een door Magrez uitgeleende deskundige en zal een label dragen waarop de samenwerking duidelijk te zien is: Magrez Aruga Koshu. Yuji Aruga is de president en naamgever van de andere wijnen van het Japanse bedrijf: alle wijnen worden verkocht onder het Aruga Branca label.
Magrez’s redenen lijken mij vooral van ‘promotionele aard’ te zijn: door in zee te gaan met een van Japans bekendste wijnbedrijven (de wijnen worden in de business class van Japan Airlines geserveerd) kweekt hij goodwill, waarmee hij natuurlijk de omzet van de eigen wijnen in Japan hoopt te vergroten. Magrez zegt erover op Decanter.com: ‘I was enormously impressed with the quality of Aruga’s wines when I first tasted them, and wanted to do something jointly with him. Japan is a very important market for us, and if this helps us to raise our profile in the country, so much the better.’

Het wachten is nu op de eerste fles en de eerste proefnotities. Het heeft helaas geen zin onze Japanse kennissen erom te vragen. Zij wonen weliswaar niet heel ver van de Katsunuma Winery, maar de wijn is alleen beschikbaar voor de Europese markt. Volgens de Japan Times zijn Frankrijk, Zwitserland, België en de VS de landen waar de wijn te koop zal zijn. Belgische lezers, hou me op de hoogte!

Verder lezen over de Japanse wijnindustrie: kijk even op deze site, maar probeer wel door het Engels heen te lezen 😉 Er wordt onder andere gesproken van vitis venifela!
Ook de officiële site van de stad Katsunuma biedt goede informatie. De stad heeft zelfs een wijncentrum, dat met de trein vanuit Tokyo te bereiken is.