Wijnliefhebbers klagen regelmatig dat er zoveel goedkope zooi verkocht wordt, voor een prikkie te halen bij de supermarkt of de Aldi en de Lidl. Maar goedkope wijn, bocht zelfs, is er altijd al geweest. Gewone mensen in vroeger eeuwen dronken piquette, een aftreksel van de druivenschillen en -pitjes die overbleven na het persen. Daar werden ze meestal niet echt vrolijk van…
Hoe belangrijk dergelijke goedkope wijnen konden zijn, illustreert het verhaal rondom pinard en Père Pinard, beroemd en berucht in de Eerste Wereldoorlog.
Pinard was zeer goedkope mengwijn. Om dit bocht aan de man (of liever de soldaat) te brengen, bedacht men een reclamefiguurtje, Père Pinard, dat rond 1914 erg populair werd. (Père) Pinard werd bezongen in diverse liedjes en de wijn werd vereeuwigd door beroemde dichters als Guillaume Apollinaire. Pinard bracht dan ook troost in de grauwe loopgraven, precies de reden dat het op de markt werd gebracht. Die troost hadden de Duitsers aan de andere kant van de loopgraaf zeker niet!
J’ai comme toi pour me réconforter
Le quart de pinard
Qui met tant de différence entre nous et les boches.
Guillaume Apollinaire, ‘A l’Italie’ (1915) in Calligrammes.
Pinard vormde de troost van de soldaat in de loopgraven, die op zijn beurt weer de hoop van het vaderland vormde. In die zin speelde pinard dan ook een belangrijke rol in de Franse (sociale) geschiedenis. Meer over die rol van (Père) Pinard is te lezen in de online bibliotheek van Cepdivin.
Nu nog is het woord pinard in het Frans synoniem met goedkope wijn. Een pinardier is bovendien een kroes of wijnbeker, opnieuw bedoeld voor de simpelste wijnen.
De naam pinard leeft zelfs in Nederland voort: denk maar aan de pakken Pinard die Albert Heijn in de jaren zeventig verkocht. Ook dat was niet de beste wijn, om het maar eens zwak uit te drukken. Ik zie nog de moeder van een vriendinnetje voor me, die die pakken regelmatig in de deur van de ijskast had staan. Helaas vond ik geen afbeelding van de pakken op internet, maar ik zou ze zo herkennen!
Met dank aan Jeroen, die mij op het spoor van Père Pinard zette.