Malevezeien – Malvasia – Malmsey

Als de oude stadsbestuurders van Utrecht rond 1500 vergaderden, moesten uiteraard de kelen gesmeerd worden: bijna altijd stond er dan ook een kan wijn op tafel, vergezeld van een schaal appels, peren of noten. Meestal noteerde de kameraar (de penningmeester van het stadsbestuur) uitgaven voor ‘wijn’, soms voor ‘ypocras’ en regelmatig voor ‘malevezeien’. Deze laatste wijn was duur en werd zeker niet voor Jan en alleman geschonken. Hij kwam dan ook uit het Middellandse Zeegebied, van een van de Griekse eilanden of mogelijk ook van Sicilië. Tegenwoordig noemen wij deze wijn – want hij bestaat nog steeds – malvasia, naar de druivensoort. Oorspronkelijk komt de naam van de wijn echter van het Byzantijnse fort Monemvasia, op de zuid-westelijke punt van de Peloponnesos. Het fort gaf zijn naam aan zowel de wijn als aan de druif.
Samen met de muskaatdruif is de malvasia een van de meest ‘historische’ druiven. Door de eeuwen heen zijn naam én karakter onveranderd gehandhaafd. Malvasia is echter in later eeuwen het bekendst geworden onder zijn Engelse benaming Malmsey. Tegenwoordig wordt daarmee uitsluitend de zoetste soort madeira bedoeld, gemaakt van de druivensoort Malvasia bianca – die overigens wel weer diverse subvariëteiten kent.

Tijdens de madeira-proeverij bij de Brabantse Wijnsociëteit stonden naast een 15 jaar oude Malmsey van Henriques & Henriques twee bijzondere malvasia-wijnen: Ca’del Solo Malvasia Bianca van Bonny Doon (Californië) en een Malvasia della Lipari Passita 2003 van Carlo Hauner (Sicilië). Carlo Hauner is voor de herwaardering van de malvasia van groot belang geweest. Met zijn malvasia’s in oude stijl heeft hij de variëteit in Italië de afgelopen decennia weer op de kaart gezet. Hauner sr. is in 1996 overleden, inmiddels leidt zijn zoon Carlo jr. het bedrijf.
Ook Grahm van Bonny Doon maakt al vele jaren malvasia’s in Santa Cruz, Californië. In het rijtje Italiaanse druiven dat een plaats kreeg in het ‘koninkrijk’ van Ca’del Solo hoort deze druif dan ook absoluut thuis.

Eerlijk gezegd zijn mijn proefnotities voor de malvasia nog summierder dan die van de moscatels. Wat wil je ook, na elf voornamelijk versterkte wijnen op één avond…. Wel vond ik dat evenals bij de moscatels bij de malvasia’s het karakter van de druif ook in de madeira-variant goed naar voren kwam.
Van de Malmsey heb ik al helemaal niets opgeschreven. Maar die kende ik dan ook al, van proeverijen bij Van Wageningen en de Lange. Zij zijn sinds enige jaren de exclusieve importeur in Nederland van Henriques & Henriques. Deze Malmsey is een absolute aanrader bij chocoladetaart!
Bij de Malvasia delle Lipari hebt ik nog genoteerd: geur van hyacinthen. Deze oude, historische wijn is voor Nederlanders te bestellen via dé wijnwinkel van het 21ste eeuw: het internet – op www.sicil-store.com. Bonny Doon is verkrijgbaar bij de Gouden Ton.