Van mei 1920 tot aan zijn dood in juni 1941 woonde de Duitse ex-keizer Wilhelm II op Huis Doorn, dat door hemzelf was aangekocht. Hij woonde er met zijn eerste en tweede vrouw, en hield er een forse hofhouding op na. Hij ontving wekelijks diverse bezoekers, die overigens niet vooral uit politieke overwegingen kwamen. De keizer had ook een grote kennissenkring binnen de archeologische wereld, en hield zelf lezingen met ‘lichtbeelden’.
Al die bezoekers werden vaak ook aan tafel genodigd. Wie wil weten wat er in die jaren op het menu van de ex-keizer stond, kan dat dag voor dag terugvinden in de volledig bewaard gebleven serie Menuboeken. Deze worden bewaard in het archief van ex-keizer Wilhelm II, dat berust in Het Utrechts Archief (archieftoegang 14). Behalve het menu van de avondmaaltijd wordt ook vermeld wat de ex-keizer als ontbijt en bij de lunch werd geserveerd. En vaak lezen we ook de namen van degenen die met hem de tafel deelden. Een compleet overzicht van zijn disgenoten, onder wie vele voorname gasten, is voor de jaren tot 1933 te vinden in het Register van tafelgasten (inventarisnummer 392).
Zo weten we dat de ex-keizer op 10 mei 1940, de dag van de Duitse inval, nadat ’s ochtends een gedeelte van zijn huishouding was ‘abtransportiert’, een opvallend eenvoudige lunch gebruikte, bestaande uit ‘Kartoffelsuppe mit Würstchen (aardappelsoep met worstjes) en ‘Erdbeeren ohne Sahne’ (aardbeien zonder room).
Archiefbank
Het hele archief van Wilhelm’s tijd op Huis Doorn is onlangs gedigitaliseerd en sinds 1 april ter inzage in de online Archiefbank. Een ware schatkamer waar ik inmiddels al diverse kwartiertjes verlekkerd in heb doorgebracht….
Naast menuboeken is gelukkig ook een Weinbuch overgeleverd, waarin nauwkeurig werd bijgehouden welke wijnen er werden aangekocht en geschonken. Op dagstaten (eveneens in het archief aanwezig) werd aangetekend wat er op een dag geschonken werd en voor hoeveel mensen. De dagstaten werden later getotaliseerd in het Weinbuch.
Voorkeur voor Moezelwijnen
Een eerste snelle blik heb ik al geworpen op de wijnvoorkeuren van de keizer en zijn huis. Welke wijn bij welke maaltijd werd genuttigd moet ook te achterhalen zijn, maar daarvoor moet ik nog verder onderzoek doen. In ieder geval blijkt uit het Weinbuch dat Moezelwijnen veruit favoriet waren! In de tien dagen tussen 10 en 20 juni 1929 bijvoorbeeld werden 26 flessen Moezelwijn uitgegeven uit de wijnkelder, naast drie andere, duurdere Duitse wijnen. Daarnaast slechts acht flessen ‘Medoc II’, één fles Madeira en één fles Cognac. Uit de dagstaten blijkt dat zowel de Moezel als de Medoc bij het middageten werden geserveerd. De resterende Medoc kwam ook bij het avondeten op tafel, evenals nog een halfje Moezel. Ook werd regelmatig mousserende wijn gedronken, bijvoorbeeld een Assmanshauser Mousseux. Het archief biedt verder de mogelijkheid de herkomst van de wijnen te onderzoeken. Er is correspondentie met wijnhandelaren, brochuremateriaal van producenten en nog veel meer. Binnenkort zal ik een week uit het leven van de keizer en zijn hofhouding onder de loep nemen, en eens kijken wat er precies gedronken en gegeten werd. Iemand nog een briljante suggestie welke week tussen 1920 en 1941 interessant zou zijn?
