Naar aanleiding van les 13

Om heel eerlijk te zijn: ik heb er moeite mee. Moeite om de les Portugal, les 13 van de opleiding tot vinoloog van de Wijnacademie, te beschrijven. Niet vanwege de docent: Piet Wielinga, van de gelijknamige wijnkoperij in Leeuwarden, is echt een kenner van de wijnen van het land. En hoewel die kennis hier en daar wat gedateerd bleek, had dat voor mij ook een zekere charme. In de les van de heer Wielinga klonk duidelijk het verhaal van een oudere generatie wijnhandelaren door, uit een tijd dat de vaten wijn en port nog naar Nederland kwamen om hier te worden opgevoed. Wist je bijvoorbeeld dat het klimaat hier in Nederland ideaal is om port te laten rijpen? De koelte en de vochtigheid zijn vele malen beter voor een mooie rijping dan de hitte en de droogte van de Douro-vallei of zelfs Villa Nova da Gaia. Helaas gebeurt dat niet meer, port op vaten laten rijpen in Nederland. De Europese wetgeving staat het niet meer toe.

Nee, het is dus zeker niet vanwege het gedegen verhaal van Piet Wielinga dat ik moeite heb met de les Portugal. Het zijn verder ook niet de geproefde wijnen, als ik eerlijk ben. Naast port worden er in Portugal steeds betere en mooiere tafelwijnen gemaakt, en er stonden fraaie exemplaren op tafel. Vooral de Douro is een opkomend gebied, nu de meeste portshippers zich ook op het maken van tafelwijn toeleggen. In de rest van het land worden bovendien ook interessante producten gemaakt. Een van de ‘leukste’ wijnen vond ik de 2006 DOC Bucelas branco, Prova Regia, van Quinta do Romeira. Deze leek wat op Riesling, maar dan met wat minder zuren. De wijn wordt gemaakt van één van de vele inheemse druiven van Portugal, de arinto, rook wat naar ananas en had enige mineraliteit. Het was een makkelijke, prettige wijn uit een gebiedje 25 km ten noorden van Lissabon. De Engelsen importeerden de wijn vroeger graag en noemden het Lisbon Hock: het deed hen inderdaad aan Riesling uit Hochheim in de Rheingau denken.

Maar hier begint iets van mijn problemen duidelijk te worden: wie heeft er anno 2008 eigenlijk nog van Bucelas gehoord? Wie drinkt die wijn vaker? Portugal is een land met een zeer rijke en lange wijntraditie, waarin de Engelsen en de Nederlanders een grote rol spelen. Maar kom je Portugese tafelwijnen tegenwoordig veel tegen, in de winkel of in een restaurant? Welke gewone consument denkt er bij Portugal überhaupt aan tafelwijn? Toegegeven: sommigen kennen de vinho verde, de frisse, vaak laagalcoholische witte wijn uit het noorden van Portugal (die er overigens ook in rood is, maar die niet geëxporteerd wordt.) En heel misschien komt iemand nog met een wijn uit de Algarve (waar de wijnindustrie eigenlijk alleen draait op de toeristen), of uit de Alentejo. En dan houdt het voor de meeste mensen waarschijnlijk wel op.

Waar ligt dat aan, dat die Portugese wijnen hier zo mondjesmaat bekend zijn? Zelf ben ik geen maatstaf, ik dronk er diverse, meestal afkomstig van onze vaste wijnhandelaar. Zoek binnen Wijnkronieken maar op Portugal, en je vindt prachtige exemplaren, uit de Douro en de Alentejo. Bovendien kan ik een glas vinho verde ook wel waarderen. Maar de rest van Nederland, de mensen die niet dagelijks met wijn bezig zijn? Ik heb er hiernaast een poll voor gemaakt, om eens te kijken wie er eigenlijk ooit Portugese tafelwijn drinkt, en hoe vaak. Voor de duidelijkheid: port is een versterkte wijn en dus uitgesloten van deze poll.

Ik doe met deze beschrijving geen recht aan de les van Piet Wielinga, maar ik vraag me oprecht af of de Wijnacademie in de toekomst nog wel een hele les aan dit land moet wijden. Waarom een halve les voor een opkomend land als Oostenrijk en een hele voor Portugal? Wielinga gaf zelf toe dat er in ons boek een paar gebiedjes staan, die we nog wel moeten leren, maar die van nul en generlei actueel belang meer zijn. (Hoewel ze voor de in wijngeschiedenis geïnteresseerde als ik natuurlijk wèl belangrijk zijn!). Op mij is Portugal een beetje overgekomen als een land met vooral wijnen van historisch belang (Carcavelos en madera bijvoorbeeld, hoe heerlijk ik madera ook vind). Ik weet dat er schitterende dingen gebeuren in de Douro en de Alentejo. Ik weet dat de export van Portugese tafelwijn groeit: maar dan wel naar Brazilië en Angola, niet naar Nederland! Rechtvaardigt dat een hele les op een Nederlandse wijnopleiding waarin toch al te weinig tijd is voor allerhande onderwerpen?

Ware het niet beter geweest deze Portugal-les aan versterkte en zoete wijnen in het algemeen te wijden? Zodat de portproductie beter uit de verf kan komen? En waarin ook allerhande producten als madera, vermout en grappa (beter) aan bod kunnen komen? Nederland staat wat betreft invoer van port op de tweede plaats in de wereld! Consumenten in Nederland drinken 1,4 flessen port per hoofd van de bevolking per jaar: we voeren daarmee de wereldranglijst van portdrinkers aan. Het lijkt relevanter de focus wat meer op de port en minder op Portugal te leggen.
Ik had de Portugal-les niet willen missen, maar toch…..