• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Home
  • Wat is Wijnkronieken?
    • Historisch onderzoek
    • Lezingen
  • Blog
  • Publicaties
  • Contact
  • Blogcategorieën
    • Wijngeschiedenis
    • Nederlandse wijn
    • Wijn en wandelen
    • Proeven
    • Rare druiven
    • Wijn & eten
    • Nieuws
    • Meer dan wijn
    • Beleven
    • Food
    • Wijnmaken en wijngaard
    • En verder….
  • Downloads

Wijnkronieken

Wijn, wijngeschiedenis en wijncultuur

  • Wijngeschiedenis
  • Nederlandse wijn
  • Wijn en wandelen
  • Proeven
  • Rare druiven
  • Wijn & Eten
  • Nieuws

Nederlanders en sherry #3: Sek-poset van de keukenmeid

8 november 2017 door Mariëlla Beukers

In zowel De Schrandere Stichtsche Keuken-meid als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keukenmeid, twee kookboeken gedrukt in Utrecht in de achttiende eeuw, staat een opvallend recept: een drankje dat aangeduid wordt als sek-poset. Het drankje wordt gemaakt met ‘sek’, of seck, wat we nu ‘sherry’ zouden noemen. ‘Poset’ is de Engelse vertaling van kandeel. Het gaat hier dus om een kandeel op basis van sherry. Kandeel diende nog tot in de 20ste eeuw als versterkend middel voor de kraamvrouw, maar diverse bronnen melden dat het bezoek er vaak ook wel pap van lustte. Kandeel stond daarmee in een brede traditie van versterkende en medicinale drankjes en zelfs soepjes met wijn. Je treft de recepten in tal van bundelingen en kookschriften. Een recept voor kandeel uit de 1669 (uit De Verstandige Kok) luidt:

Om een leckere kandeel te maken

Neemt een pint water en een pint Rinse wijn, en slaet 6 eyeren heel kleen sonder de haen, en roert het onder malkanderen. Set het op ’t vuur tot het aen de koock komt. Doet er dan wel suyker, foelie, notemuskaet, caneel en nagelen by. ’t Is goet om te drincken. Sommige doen dat wel over een gestooft hoen voor saus. Oock harst mender wel wittebroot in om te eeten. Sommige doender wel boter in.

Kelk van een wijnglas met een afbeelding van een kraamvrouw. Rijksmuseum

Zoals dit recept uit 1669 laat zien, werd kandeel eigenlijk bereid met rijnwijn. Het recept met sherry uit de Utrechtse kookboeken is mogelijk een Engelse toevoeging aan de verzameling recepten waarop de kookboeken gebaseerd zijn. Niet ongebruikelijk in die tijd was het namelijk om zelf handgeschreven receptenverzamelingen aan te leggen, op basis van recepten van vrienden en kennissen. In sommige gevallen werd zo’n verzameling uitgegeven, zoals ook voor de Stichtsche en Utrechtsche Keukenmeid is gebeurd. De mevrouw op basis van wiens verzameling deze kookboeken zijn gedrukt, zal waarschijnlijk een Engelse kennis met voorliefde voor sherry hebben gehad! Zelf wil ik het recept nog eens gaan maken, maar heb er nog niet de tijd voor gehad. En dan: welke sherry zal ik ervoor gebruiken? Hebben jullie een suggestie?

[toevoeging 2021] Meer over allerhande wijnsoorten in vroeger eeuwen vind je in mijn publicatie Wijnkronieken. Twintig eeuwen Nederlanders en wijn, verkrijgbaar bij mij en in de boekhandel. Nederlanders en wijn. Een lange geschiedenis. Dit e-book bevat vijftien verhalen over de lange relatie die Nederlanders met wijn hebben, van de Romeinen tot nu. Het e-book is rijk geïllustreerd, bevat een interactieve kaart met wijntoeristische bestemmingen, een quiz en een aantal video’s. Bovendien wordt er per hoofdstuk een moderne wijn gesuggereerd die past bij het historische verhaal. Je vindt Nederlanders en wijn bij Google Play. Tijdens de #sherryweek maak je kans op een gratis exemplaar van dit e-book. Ga naar de Facebookpagina van SherrywinesNL en speel mee!

Categorie: Wijngeschiedenis Tags: kandeel, posset, seck, sek, Sherry, sherryweek, wijngeschiedenis

Primaire Sidebar

VERSCHENEN!

Volg me op

  • Facebook
  • Instagram

Zoeken

Culinaire en vineuze geschiedenis

  • Coquinaria Christiane Muusers pakt de culinaire geschiedenis op wetenschappelijke wijze aan.
  • Eet!verleden Historisch kookatelier van Manon Henzen, met verrukkelijke proeverijen én lekkere producten
  • Kookhistorie Marleen Willebrands publiceert regelmatig over de geschiedenis van ons eten
  • Spinazieakademie Blog van culinair historica Lizet Kruyff

Boeiende wijnsites

  • Anne-Wies.nl Nieuws, weetjes en verslagen uit de wijnwereld door Anne-Wies van Oosten
  • Catavino Alles over wijn én food in Portugal en Spanje
  • Hubrecht Duijker Al 40 jaar schrijvend over wijn!
  • I Love Food & Wine Dagelijks een smakkelijk wijn-spijs combinatie en meer…
  • Jancis Robinson Hét digitale wijnmagazine voor de ware wijnliefhebber
  • Onno Kleyn De lekkerste schrijver van Nederland, over eten én wijn
  • Perswijn Nederlands degelijkste wijntijdschrift
  • Sherry Wines | Vinos de Jerez Alles over sherry, ook in het Nederlands
  • Swiss Fine Wine Kwaliteitswijnen en veel achtergrondinformatie over Zwitserse wijn
  • Tasty Tales Prachtige korte films van diverse Nederlandse wijngaarden (en meer!)
  • The Morning Claret Simon Woolf geldt als specialist van onder andere orange wines
  • Wijn-blog Vinoloog Bart Oomen bespreekt de wijnen die hij drinkt.

Wijnreizen

  • BestWineRoutes Beschrijvingen van alle wijnhuizen in de wereld
  • Vinaventura Culinaire wijnreizen, wandelen door de wijngaarden (ook in Nederland), proeverijen door vinoloog Els Groot
  • Winerist Informatieve site over heel veel wijnbestemmingen

Tags

Australië Bubbels Cava champagne Duitsland DWCC Evenementen EWBC Frankrijk Glas Griekenland Hongarije Italië Nederland Nederland en België Nederlandse wijn Nieuw Zeeland Oostenrijk port Portugal rare druiven Recepten Restaurants Riesling Sherry Slovenië Social media Spanje USA Vinologenopleiding Vrouwen in de wijn Weektoppers wijnboeken Wijngerei wijngeschiedenis wijnhandels Wijnmomenten wijnnieuws Wijntoerisme Wijnverleden wijnwandelen Wine Blogging Wednesday Wine Chronicles zoete verleidingen Zwitserland

Copyright © 2025 · wijnkronieken 20170718 op Genesis Framework · WordPress · Log in