Ligt het aan mij, of is Nederlandse wijn toch een heeeel klein beetje mainstream aan het worden? In het laatste nummer van Perswijn staat de neerslag van een grote proeverij van Nederlandse wijnen, uit alle provincies. En niet alleen van ‘klassieke’ druivenrassen, maar ook van ‘nieuwe’. Nederlandse wijnen lijken op steeds meer plekken verkrijgbaar, en ik ben benieuwd hoe dat straks na opening van de horeca zal zijn. Het wijngaardwandelboekje dat Wanda Catsman en ik maakten voor Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig is ook nog eens aan zijn tweede druk toe. Nederlandse wijngaarden zijn ‘hot’!
Wijngaarden lijken bovendien weer in aantal toe te nemen. Zonder beschikking te hebben over de jongste cijfers kan ik dat niet met zekerheid zeggen, maar die indruk wordt in ieder geval wel gewekt. Afgelopen week nog hoorde ik over de aanleg van een grote nieuwe wijngaard op Walcheren, net onder Middelburg. En las ik dat Domein Steenberg stevig aan het bijplanten is in Zuid-Limburg. Toen ik onlangs zelf een weekendje in Zuid-Limburg was, trof ik de ene na de andere ‘nieuwe’ wijngaard. Of in ieder geval, wijngaarden waar ik nog niet eerder van gehoord had. Zo troffen we langs de prachtige wijnwandeling vanuit Noorbeek de wijngaarden van de wijndomeinen Heerenhuys d’r Pley en Mergelsberg, beide huizen die ik nog niet kende. Hoewel de wandeling hoofdzakelijk in de miezer-regen plaatsvond, hebben we toch genoten. Van een van die percelen, Op den Heugde van Heerenhuys d’r Pley, konden we bij de plaatselijke slager een fles Pinot Gris kopen, die thuis uitstekend smaakte bij de asperges. Later hoorde ik dat ook bij deze twee wijnhuizen uitbreidingen op stapel staan.
Wijndomein Riesenberg
Maar wat de toon zette van ons weekend Zuid-Limburg was de gastvrije ontvangst die we kregen op wijndomein Riesenberg, door mede-eigenaar Maurice Warnier, beter bekend als @Vinteur. In normale tijden is Maurice druk bezig het organiseren van proeverijen en wijnreizen binnen Limburg. Het afgelopen jaar is dat volledig stil gevallen, helaas. Maar gelukkig is er zijn wijngaard, die hij met drie anderen aan het opbouwen is. De wijngaard Riesenberg ligt net buiten Gronsveld, op een plek waar in de zeventiende eeuw ook al wijnstokken hebben gestaan. Die historie was min of meer de aanleiding dat Maurice mij uitnodigde om eens te komen kijken. Naar aanleiding van onze wandeling over de Pietersberg vorig jaar kwamen we in contact, en tijdens Wijnrestaurant op het land ontmoetten we elkaar.
Bovenaan die nieuwe wijngaard, omringd door bomen in bloesem en wijnstokken op uitbotten, stonden wijn, kaas en kastanjehoning klaar, en brachten we in het zonnetje een zeer ontspannen uurtje door. Maurice schonk ons Krijt, een wijn die hij samen met Lidy van Kleef gemaakt heeft van basiswijnen uit 2018 van wijndomein Salamander in Eys. Om straks, als de eigen wijngaard oogst gaat opleveren, al vast wat ervaring te hebben, zocht Maurice naar een mogelijkheid ergens wijn te maken. Samen met Lidy van Kleef blendde hij uiteindelijk Chardonnay, Pinot gris en Siegerrebe-wijnen (kruising tussen madeleine angevine en savagnin rose) van Salamander tot een heerlijk fris en vrolijk geheel, waarin de muscat-tonen van de Siegerrebe duidelijk aanwezig waren. Het lichte bittertje in de afdronk geeft een boeiende extra toets. Ook de lokale bodems van krijt zijn goed in de wijn terug te proeven, maar niet overheersend. Een superlekker glas voor de start van ons weekend, en bij bijvoorbeeld de Eyserhalte goed te krijgen, zodat een paar flesjes mee naar huis konden. Wij verheugen ons op de volgende mooie zomerse middag in de tuin… In de genoemde Perswijn-proeverij kreeg Krijt overigens 4 sterren (van de 5)!
Historische plek in Gronsveld
Gronsveld ligt recht tegenover de oudste wijngaard van Nederland, Slavante, aan de andere kant van de Maas. Mogelijk dat ook hier in middeleeuwen wijngaarden lagen, maar daar moet ik nog eens goed induiken. Zeker is dat in 1624 op de Riesenberg wijngaarden werden aangelegd, door Justus-Maximilian van Bronckhorst. We weten zelfs de naam van de wijngaardenier die het uitvoerde, Johannes Unckel uit Remagen (Duitsland). In dezelfde tijd, rond 1634, liet de toenmalige graaf van Gronsveld, d’Arberg Valengin, aan de westzijde van zijn kasteel een wijngaard aanleggen. Nog weer decennia later, in 1719, schonk Maria Anna von Toerring-Jettenbach, toenmalig eigenaresse van het plaatselijke kasteel, haar onderdanen lokale wijn tijdens haar inhuldiging als nieuwe vrouwe.
Gemischter Satz
Vermeldingen van Gronsveldse wijn alom dus, en Maurice en zijn drie partners doen die oude traditie weer herleven. De eerste stokken van de moderne wijngaard Riesenberg gingen op 4 mei 2019 de grond in, en zijn dus komende week twee jaar oud. De keuze viel op pinot gris (1000 stokken), auxerrois (550) stokken en pinot blanc (150), aangeschaft bij Faber in Luxembourg. De eigenaren zijn van plan zo biologisch mogelijk te werken, en willen bovendien kwaliteitswijn gaan maken. Maar eerst moeten ze nog zorgen dat de stokken droogte, extreme klimaatschommelingen én de woelmuizen overleven de komende twee jaar. De droogte en de hitte van 2019 hebben de stokken nog erg klein gehouden. En de valk met zijn jongen, die in een kastje boven de wijngaard troont en de woelmuizen moet verjagen, heeft zijn werk nog niet echt gedaan. Een uil moet binnenkort het werk van de valk komen aanvullen: zowel de woelmuizen als de uil zijn nachtdieren, en hopelijk raakt wijngaard Riesenberg zo zijn kwelgeesten kwijt. Toch zijn de vooruitzichten op deze prachtige plek uitstekend. Dit voorjaar komt er zelfs een tweede perceel bij, met nog weer eens 1300 stokken. Hier komen acht druivenvariëteiten te staan, waaronder ook riesling. Het team liet zich inspireren door Marcel Deiss in de Elzas, de grootmeester van de ‘complantation’, wat we elders in Europa Gemischter Satz noemen. Wijn wordt dus straks gemaakt van al deze druivenrassen op dat nieuwe perceel samen, die op hetzelfde moment geoogst worden. Verder zijn er nog plannen voor rode druiven als pinot noir, vertelde Maurice ons.
Wij sloten ons bezoekje af met een wandeling over de historische Gronsveldse Wijngaardsberg, en genoten van de prachtige uitzichten en het milde zonnetje. Ik voorspel dat we hier nog wel eens terugkomen, en dan kunnen genieten van de échte wijnen van wijndomein Riesenberg. Een fijn vooruitzicht!.
