In Georgië hoef je een wijnmaker niet te vragen hoeveel generaties er in zijn familie al wijn wordt gemaakt. Hij zal je alleen maar niet-begrijpend aankijken. Want in Georgië maakt letterlijk iedereen wijn, van generatie op generatie, al duizenden jaren lang. Iedereen bezit wel ergens een rij stokken waar hij zelf wijn van maakt. Aldus wijnmaker Iago Bitarishvili in een interview tijdens mijn recente bezoek aan het New Wine Festival in Tbilisi, Georgië. Zelf behoort Bitarishvili tot de groeiende groep van kleine commerciële wijnhuizen in het land: Iago’s Winery in Chardakhi, niet ver van de historische stad Mtskheta. Jaarlijks produceert Iago’s Winery 3.000 flessen wijn uit qvevri (amfoor, vergistings- en rijpingsvat van klei), allemaal van het druivenras chinuri. De volledige productie gaat naar exportlanden als Italië, Japan, de VS en het Verenigd Koninkrijk. De groep kleine wijnbedrijven waartoe Bitarishvili behoort, neemt in het Georgische wijnlandschap een middenpositie in. Links daarvan staan de grote bedrijven met vaak goede internationale contacten en geld van investeerders. Wijnen worden er vooral gemaakt in een internationale stijl, hoewel er ook vaak een lijn met qvevri-wijnen is. De positie aan de rechterkant van de kleine bedrijven wordt ingenomen door de ‘thuis-wijnmakers’ die (nog) niet commercieel actief zijn: iedereen die druiven oogst en wijn maakt voor eigen gebruik en dat van zijn familie.
New Wine Festival
Van elk van deze drie groepen waren vertegenwoordigers aanwezig op het zesde Festival van de Nieuwe Wijn (New Wine Festival), waarvan Bitarishvili directeur is. Het vond plaats op 9 mei jl. in Tbilisi in het Deda Ena Park. De officiële opening van het Festival was een dag eerder, tijdens een bijeenkomst van wijnproducenten, vertegenwoordigers van alle betrokken instellingen (onder andere National Wine Agency, Georgian Wine Club en Georgian National Tourism Administration) en de pers, in het spectaculair boven Tbilisi gelegen Funicular Restaurant.
Met het Festival wordt de eeuwenoude wijncultuur van Georgië gevierd; voor het publiek is het een kans de diversiteit aan Georgische kwaliteitswijnen te leren kennen, voor de wijnmakers een gelegenheid wijnen van collega’s te proeven. En voor de ‘thuis-wijnmakers’ vooral een kans hun wijnen voor het voetlicht te brengen: de groep van 55 aanwezige niet-commerciëlen was uit een groot aantal inzenders geselecteerd, na onder andere een organoleptische keuring. Volgens de president van de Georgian Wine Club, Malkhaz Kharbedia, was de kwaliteit van de ingezonden wijnen dit jaar beduidend hoger dan vorig jaar.
‘Andere’ druivenrassen
De bijeenkomst in het Funicular Restaurant begon met een formele proeverij van tien ‘Other Varieties’ en werd gevolgd door een informeel buffet. ‘Andere variëteiten’ was daarmee tevens het thema van het festival. Georgië kent ruim 500 verschillende druivenrassen. Een groot deel van de Georgische wijnproductie bestaat echter uit een beperkt aantal rassen, waarvan rkatsiteli, kisi en mtsvane voor wit en saperavi voor rood waarschijnlijk de bekendste zijn. De laatste jaren worden echter ook diverse andere rassen onder de loep genomen, en wordt er onderzoek gedaan welke ervan geschikt kunnen zijn voor commerciële wijnbouw. Persoonlijk vond ik vooral de kennismaking met de witte Chkapa (qvevri, maker Giorgi Barisashivili, 2013) en de rode Jgia (qvevri, maker Tsikhelishvili’s WineCellar, 2013) erg de moeite waard.
Wijnen in twee stijlen
Op het Festival zelf, op zaterdag, presenteerden grote wijnhuizen als Khareba, Chateau Mukhrani, Telavi, Teliani en Shumi zich met kwalitatief uitstekende wijnen in beide stijlen, zowel internationaal als uit qvevri. We kennen hun namen in Nederland ook; recent was een aantal van hen aanwezig op een grote, door het Centre for the Promotion of Imports from Developing Countries georganiseerde proeverij van Georgische en Armeense wijnen.
Van de kleinere wijnhuizen proefde ik onder andere bij Temi, Mandili, Gogi Dvalishvili en Naotari Wines, hoofdzakelijk wijn uit qvevri’s. Ook hiervan was de kwaliteit hoog, al blijft het proeven van Georgische wijnen elke keer weer een avontuur. Voor een echt goed beeld van de druiven en de stijlen zijn de wijnen nog te onbekend voor mijn smaakpalet en biedt zo’n Festival te weinig tijd.
In de tent met ‘thuis-wijnmakers’ tot slot kwam de wijn vooral uit jerrycans en literflessen. Wegens tijdgebrek en de taalbarrière ben ik aan het proeven van deze wijnen helaas niet toegekomen. Opvallend was wel hoe veel publiek deze tent trok; het bleef er van ’s morgens 11.00 tot ’s middags 16.00 druk, ondanks de later op de dag overtrekkende buien.
Geen overlast
Een bezoek aan dit festival was, afgezien van de vele bijzonder wijnen die er te proeven waren, sowieso een fantastische belevenis. Het zal in West-Europa namelijk niet vaak voorkomen dat een festival waar de hele dag gratis alcohol wordt geschonken zo vlekkeloos verloopt. Bij de start om 11.00 uur was het al gezellig druk en naarmate de dag vorderde, bleef de stemming uitstekend. Geen dronken lastpakken, geen overlast van jongeren die zich even lekker kwamen laten vollopen. Ouders met baby’s op de arm liepen rond en kinderen speelden en renden tussen de tenten en de stands. Wijn is een vrolijke en tegelijk serieuze zaak in Georgië, en dat merkte je die dag. Mensen proefden en dronken hun wijn met respect, met aandacht. En toch waren spuugemmers een zeldzaamheid (de bomen hadden een goede dag).
Naast wijn was er uiteraard ook eten, er klonk polyfone zang door ingehuurde ensembles en jazz door een bandje. Maar ook een groepje bezoekers kon spontaan in een emotioneel lied losbarsten. Rond het middaguur werd een speciaal voor die gelegenheid in het park ingegraven qvevri op ceremoniële wijze geopend, waarna iedereen zijn glas kon laten vullen met de frisse en minerale Kakhuri Mtsvane 2014 van wijnmaker Erekle Loladze.
De dag na het Festival in het Deda Ena Park was er voor pers en genodigden de mogelijkheid diverse wijnhuizen in het land te bezoeken. Maar dat is weer een ander verhaal. Volgend jaar vindt in mei opnieuw het New Wine Festival in Tbilisi plaats.
Binnenkort meer over het Festival, de geproefde wijnen en de bezoeken aan diverse wijnmakers.
