Het moest zo zijn. Na onze vakantie-afsluiting op de Würzburger Stein, met een Bocksbeutel Silvaner van Weingut Am Stein, begon Riesling & Co. 2016 met een masterclass … Silvaner. De Duitse Master of Wine Romana Echensperger liet aan de hand van tien wijnen de diversiteit van Silvaner proeven en lichtte daarbij de druif uitgebreid toe. Die staat sinds enige jaren steeds meer in de belangstelling, zeker sinds in 2009 werd gevierd dat het druivenras 350 jaar eerder vanuit Oostenrijk naar Franken was gekomen. Naar het plaatsje Castell om precies te zien, waar men in 1659 nieuwe druivenstokken nodig had na de verwoestingen van de Dertigjarige Oorlog. Vanuit dit plaatsje verspreidde silvaner, een natuurlijke kruising tussen traminer en österreichisch weiss, zich snel over het land, aangezien het een betrouwbare partner voor wijngaarden met gemengde aanplant bleek, die opleverden wat we nu Gemischter Satz of field blend noemen. Tot de 19e eeuw was silvaner dan ook het meest aangeplante druivenras in de Duitse landen.
Franken en Rheinhessen
Franken, met Würzburg als belangrijkste stad, is de regio die het bekendst staat om silvaner, hoewel er in Rheinhessen veel meer van dit ras staat aangeplant. Een gemis voor Rheinhessen is helaas dat daar geen ‘grand cru’s’ zijn gedefinieerd voor silvaner, terwijl dat in Franken wel zo is. Daar heeft de VDP 17 wijngaarden met Grosse Gewächse voor silvaner. Dat maakt dat silvaner voor Franken belangrijker is dan voor Rheinhessen. In Rheinhessen hoopt men dat hier in de toekomst verandering in komt, want ook in Rheinhessen worden uitstekende Silvaners gemaakt.
Hoe gevarieerd Silvaner kan zijn, bleek tijdens het proeven. Van de toegankelijke en makkelijke en uiterst verfrissende 2015 Grüner Silvaner Kabinett Trocken van Weingut Tina Pfaffmann uit de Pfalz tot de indrukwekkende, biologische 2015 Silvaner Trocken van Weingut Riffel in Rheinhessen. Deze laatste werd gemaakt met wilde gisten, schilcontact en rijping op de lie. Echt een geweldige, krachtige wijn.
Zoeken naar individualiteit
Silvaner is een minder uitgesproken aromatische druif, met milde zuren. Over het algemeen wordt de wijn dan ook volledig droog gevinifieerd: een beetje restzoet combineert slecht met de beperkte hoeveelheid zuren. Op dit moment zoeken diverse producenten naar het creëren van individualiteit in hun Silvaners. Daarbij wordt onder andere gekeken naar zaken als oogstdatum, koude inweking, schilweking, gisten, vergistingsvaten (hout, betonnen eieren) en malolactische fermentatie.
Met drie wijnen toonde Echensperger wat er allemaal gaande was in de wereld van Silvaner: de zoektocht naar goede klonen bijvoorbeeld, voor onder andere optimale fruitigheid, hogere zuren, betere aroma’s. De optimale fruitigheid werd gedemonstreerd met de vriendelijke, open 2014 Silvaner Spätlese Trocken van Weingut Jürgen Rebhann. Ook vinden er experimenten plaats met nieuwe barriques, zoals bij Weingut Max Müller. Veel indruk maakte op mij de 2015 Grüner Sylvaner Leopold van BattenfeldSpanier (Rheinhessen), die ik later bij Grandi Vini in de Arena tijdens de ‘gewone’ proeverij nog eens terug proefde. Bij dit bedrijf wordt biologisch gewerkt en is het samenspel van bodem, schilcontact en grote houten vaten bepalend voor de wijn. Met wat mij betreft prachtige resultaten.
Het belang van de bodem kwam tot slot nog eens aan bod in de laatste drie wijnen, allen uit Franken, waarbij vooral de 2015 Silvaner Trocken Kallmuth Asphodill, Grosses Gewächs, van Weingut Fürst Löwenstein drie uitroeptekens van mij kreeg. Kalk en zandbodem geven hier samen met schilweking en rijping in rvs-tanks een fantastisch resultaat.
Toekomst van Silvaner
Echensperger besloot met een aantal wensen voor de toekomst:
- noem Silvaner niet alleen als aspergewijn. Zowel in Duitsland als daarbuiten wordt als snel ‘Spargelwein’ geroepen als het over Silvaner gaat. Maar Silvaner is veel breder inzetbaar, vooral bij de moderne keuken met groenten waarbij een volledige droge wijn nodig is.
- koppel de marketing van Silvaner los van die van Riesling.
- producenten uit andere regio’s dan Franken ontwikkelen Silvaner-stijlen die voor hun regio het geschiktst zijn.
Silvaners in Nederland
Na dit prachtige overzicht van Silvaner in Duitsland besloot ik mij op Silvaners te concentreren bij de diverse producenten en importeurs die in de Arena aanwezig waren. Dat bleken er helaas niet veel: ik heb slechts zeven wijnen kunnen vinden! Wel bevestigde dit rondje het beeld dat al uit de masterclass was opgerezen, van een veelzijdige, spannende en uiterst inzetbare wijn. Regina Meij van Imperial Wijnkoperij verwoordde het zo: ‘Voor mij is Silvaner voor Duitsland wat Grüner Veltliner is voor Oostenrijk. Een wijn met veel stijlen en grote inzetbaarheid.’ Zij heeft een opvallende Sylvaner van Weingut Michael Teschke uit Rheinhessen in het assortiment, de Blauer Sylvaner 2014 Gutswein (Silvaner en Sylvaner mogen allebei in Duitsland). Over wat nu precies de verschillen zijn tussen Blauer en Grüner Silvaner verschillen de meningen. Wine Grapes houdt het op een kleurmutatie, maar volgens Regina Meij is Michael Teschke een andere mening toegedaan en zit het verschil niet in de schil. Teschke’s wijn was in ieder geval gestructureerd, met veel fruit en een lange afdronk. Een tweede wijn van Teschke, de Primus inter Pares 2013, gemaakt van zowel ‘groene’ als ‘blauwe’ silvaner, geurde naar hooi, gedroogde bloemen en zelfs wat munt. Een erg mooie, volle en rijke wijn met veel frisheid.
Miranda Beems Wine Import biedt ook Silvaners aan, van Weingut Fogt, ook al uit Rheinhessen. (Zie ik hier een trend? Als het Silvaner is in Nederland, is het dan eerder uit Rheinhessen dan uit Franken?). De Wollsteiner Äffchen 2015 beviel mij het beste: een frisse en serieuze wijn, met stevige bitters en veel citrus in de mond. Daarnaast was er de Silvaner Classic 2014, gerijpt en fris, en ook met stevige bitters.
Na deze Riesling & Co heb ik Silvaner in ieder geval weer op mijn netvlies. Nu nog zorgen voor een voorraadje in huis, want inderdaad is een wijn die goed bij allerhande mooie groentengerechten zonder suikertoets past, nooit weg.
Foto’s van Riesling & Co. 2016 staan op Facebook.
