Op een beurs in Amsterdam waar de voertaal wel Spaans leek, woonde ik een lezing bij van een Engelse Master of Wine die in Zuid-Frankrijk woont en Slowaakse wijnen presenteerde. Ja, de wijnwereld blijft heerlijk internationaal en vol verrassingen. Want op een evenement rondom bulkwijnen – World Bulk Wine Exhibition – tref je vooral veel wijn uit Spanje en Spaanstalige landen. Spanje is niet voor niets de grootste producent van dit soort wijnen. Maar om er ook wijn te treffen uit een land waarvan de best ingevoerde wijnspecialist zich nauwelijks realiseert dat er wijn gemaakt wordt, dat is ontegenzeggelijk een verrassing. En de wijnen waren het nog uitermate waard te leren kennen ook.
Rosé-specialist
Elizabeth Gabay MW is specialist in rosé en publiceerde er begin dit jaar een boek over. Toen zij werd uitgenodigd op World Bulk Wine een masterclass te verzorgen in het programma-onderdeel The Art of Blending, kreeg zij de vrije hand. En dus richtte zij zich op de kunst van het maken van rosé, vaak blends op heel verschillende manieren. Blends van druiven van verschillende percelen, verschillende klonen van één druivenras, van verschillende druivenrassen, zelfs (in sommige landen) van witte en rode druiven. Of blends van wijnen uit verschillende containers: vaten van acacia of eik, amforen, roestvrijstalen tanks …
Slowaakse wijn
Behalve een Griekse wijn (Peplo 2017 van Domaine Skouras, van agiorgitiko, syrah en mavrofilero) proefden we vier Slowaakse wijnen. Dit vanwege een recent bezoek van Elizabeth aan het land. De wijn die van deze vier mijn voorkeur had was de Rebela Rosa 2017. Ik vermoed dat het mijn eerste kennismaking met een Slowaakse wijn was; een mooie aanleiding eens wat achtergronden op te zoeken.
De wijngebieden van Slowakije liggen vooral in het zuiden en zuidwesten van het land, langs de grens met Oostenrijk en Hongarije. Zelfs aan de grens met Oekraïne liggen nog enige wijngaarden. Om het visualiseren wat makkelijker te maken: ga bij Wenen naar het oosten of vanuit Boedapest naar het noorden, en je komt in de Slowaakse wijngaarden. En daarmee heb je ook gelijk een historisch kader te pakken. In het verleden was de hele gebied onderdeel van het Habsburgse Rijk, waarbij Bratislava een belangrijk economisch centrum was, ook voor de wijnhandel.
Geschiedenis in vogelvlucht
Wijnbouw vond hier al voor de komst van de Romeinen plaats, getuige de vondst van metalen snoeimessen en aardewerken wijnkruiken uit de 7e-6e eeuw voor Chr. Uit de middeleeuwen komen weer andere getuigen, zoals kronieken en geschriften die de kwaliteit van de veelal witte wijnen roemen. Gezien de ligging van de wijngaarden in het oosten, tegen het Hongaarse Tokaj-gebied aan, zal het ook geen verwondering wekken dat veel wijnen in de 18e eeuw zoet waren. Een andere oude wijnstijl is de Siler, een wijn van rode druiven die snel en kort geperst werden en dus eerder rosé waren. Het Hongaarse leger bestelde in de 19e eeuw rode wijn bij Slowaakse wijnbouwers. Er waren bedrijven met vaten van wel 114 duizend liter, schijnt het. Uiteraard sloeg ook hier de druifluis toe, en na die verwoestingen volgden oorlogen en communisme. In de jaren ’50 en ’60 van de 20ste eeuw ontstonden enorme staatsbedrijven; in 1989 produceerde Slowakije een derde meer wijn dat het zelf consumeerde. Het surplus ging naar de Sovjet Unie en naar Tsjechië. Na de Wende liep het wijngaardareaal terug. In 2009 waren er ruim 20.000 ha geregistreerde wijngaarden. Meer cijfers en informatie kun je vinden op www.winesofslovakia.com.
Rebela Rosa
Terug naar de Rebela Rosa: dit was een boeiende en verrassende wijn, van 50% frankovka modra (blaufränkisch) en 50% cabernet sauvignon. Geheel natuurlijk gemaakt, zonder toegevoegde gisten en met vergisting op de schillen. Hij is prachtig oranje-roze en kleur en hoewel van rode druiven gemaakt, zou je bijna denken met een orange wine van doen te hebben. Volgens Elizabeth kun je het ook een orange wine noemen, maar voor die discussie hadden we helaas te weinig tijd. In ieder geval gaat het wijnhuis, Slobodné, dezelfde wijn volgend jaar in Spaanse amforen (tinaja’s) vergisten, vergelijkbaar met diverse orange wijnen die ik heb leren kennen.
Net als veel Slowaakse rosé heeft de Rebela Rosa wat restzoet (6 gram/liter), maar hier is dat totaal niet storend. Ik vond hem vooral erg fruitig, met wat notige tonen en ook wat minerale. En vooral: geen storende chemische gistluchtjes. Wel een tikje Rivella-karakter, mogelijk vanwege de malolactische fermentatie. Verder is íe heel licht prikkelend, aangezien het oorspronkelijk een pet nat moest worden, aldus Elizabeth. Daarom ook heeft de fles een kroonkurk. (Waarom het niet geworden is wat gepland, durf ik niet te zeggen.) Dankzij een overgebleven fles kon ik de wijn thuis nog eens herproeven, en vond hem opnieuw levendig, verrassend en erg ‘orange’. En een tikje rebels, misschien wel.
Het bedrijf Slobodné Vinarstvo kent een heftige geschiedenis, zo is te lezen op de website. Het ligt in de zuidelijke Karpaten, bij Hlohovec. Wijn wordt er al generaties lang gemaakt; voor de Tweede Wereldoorlog produceerden ze het intrigerende merk Drie boxers (K Trom Boxerom). Na de val van het communisme werd het bedrijf opnieuw opgebouwd en zijn nieuwe wijngaarden aangeplant. Alle wijnen vergisten natuurlijk, en er wordt aan de wijnen niets toegevoegd. Vanaf het begin is er geëxperimenteerd met orange wijnen.
Wat mij betreft: ik kan me een slechtere kennismaking met Slowaakse wijnen voorstellen!
