Timorasso, zeldzaam druivenras uit Piemonte

Eigenlijk is het niet helemaal eerlijk: kennismaken met een zeldzaam druivenras door middel van de wijnen van één wijnmaker. Je hebt op die manier namelijk geen idee of de wijnen die je proeft typerend zijn voor het druivenras, of juist niet. Gelukkig doet dat verder aan het oordeel over de wijnen an sich van een betreffende wijnmaker geen afbreuk. En dat ze bij Cascina i Carpini lekkere en goede wijn kunnen maken, onder andere van het locale druivenras timorasso, dat is zeker!

Over timorasso zegt de Nederlandse editie van The Oxford Companion to Wine slechts: ‘zeldzaam druivenras uit Piëmont dat stevige witte wijn en grappa produceert’. Oz Clarke noemt de variëteit niet eens in zijn Grapes and Vines. Gelukkig biedt het web uitkomst, en is er voldoende over dit Italiaanse druifje te vinden om een beeld te vormen. Zo heeft de Sunday Times in mei 2010 een lovende column gepubliceerd, en geeft de site van Strada del Vino dei Colli Tortonesi wat basisinformatie.

Wit druivenras
Timorasso is dus een wit druivenras, dat groeit in de heuvels bij Tortona, in oostelijk Piemonte. Zoals dat met veel zeldzame druivenrassen gaat, was het enige decennia geleden nog gedoemd uit te sterven. en werd het alleen gebruikt voor grappaproductie. Slechts één koene strijder hield stand en redde uiteindelijk de druif van de ondergang. Deze strijder, Walter Massa, geldt nu als dé producent van timorasso, en heeft inmiddels zo’n 20-30 medestrijders gevonden. Eén van deze medeproducenten is Paolo Carlo Ghislandi van Cascina i Carpini. Van hem proefde ik enige weken geleden bij medeblogger Natasha een drietal wijnen van en met timorasso. En het moet gezegd: ik ben een timorasso-fan geworden!

Proefnotities
We proefden een mousserende wijn, een wijn van 100% timorasso en een blend waarin slechts 10% timorasso was verwerkt. Mijn notities in volgorde van proeven:

1. Chiaror sul Masso, Brut Spumante
(vertaling: maanlicht dat reflecteert op de stenen, aldus Natasha; of zou er ook een verwijzing naar Walter Massa inzitten?)
100% timorasso, gemaakt met de methode Charmat, waarbij de belletjes niet op de fles maar in een grote tank ontstaan. Stevige mousse, vrij gele wijn. Ruikt ‘gistig’ en vol. In de mond vol, fruitig, in eerste aanzet tikje zoet en vettig, vervolgens toch volledig droog, met prettige zuren. Aroma’s van perzik in blik. In de afdronk wat kinine, peer en honing. Een zachte, prettige mousserende wijn, die bij velen in de smaak zal vallen. Niet heel moeilijk, niet heel complex, gewoon lekker.

Ghislandi is de eerste die timorasso heeft gebruikt om een mousserende wijn te maken, en van ons mag hij dat blijven doen.

2. Brezza d’Estate 2008
100% timorasso. Geel van kleur, kruidig, tikje boenwas en honing in de neus, doet me denken aan de olijvenlikeur die ik thuis heb staan. Vol en complex in de mond, mineraal, met iets bitters in het midden, en een beetje korte afdronk. Hoge zuren, notig. Echt een eetwijn, bij stevige vette pasta bijvoorbeeld. Ik stelde me er een spaghetti carbonara bij voor, maar ook lasagne met paddenstoelen en veel room.

Van deze Brezza d’Estate werden maar 1123 flessen gemaakt. Ghislandi wil ook absoluut niet uitbreiden, maar datgene wat hij rond de eeuwwisseling is begonnen gewoon steeds beter gaan doen. Timorasso kan goed ouderen, en moet volgens de regels van de DOC Colli Tortonesi minimaal 13 maanden rijpen, waarvan 8 op de fles. De volheid van de wijn komt niet door gebruik van houten vaten, maar uit de druif zelf. Contact met de lie en natuurlijke klaring door blootstelling aan de koude winterse buitenlucht zijn bij Cascina i Carpini onderdelen van het rijpingsproces.

3. Rugiade del Mattino 2009
(vertaling: Ochtenddauw)
10% timorasso, 45% favorita, 45% cortese. Geel van kleur, kruidig, iets minder expressief dan de Brezza d’Estate. In de geur vanilleijs, drop, honing, lindebloesem. In de mond soepel en makkelijk, tikje zilt, prettige zuren, hoge doordrinkfactor.

Hiervan werden slechts 1523 flessen gemaakt. In de geur en smaak was voor mij duidelijk de timorasso te herkennen, ondanks dat er maar 10% van de gebruikte druiven uit timorasso bestond.

Het was een interessante kennismaking met een spannend druivenras, deze miniproeverij van timorasso. Hopelijk komen er de komende tijd meer flessen op mijn pad, zodat ik kan gaan vergelijken.