Toosten met Franciacorta?

Wijnen van Fratelli Berlucchi geproefd

Oké, kom maar op: wie schenkt er komende zaterdag een andere bubbel dan Champagne? Hoor ik daar Crémant? Cava? Prosecco misschien zelfs? Vast, en ik geloof jullie onmiddellijk! Maar er zullen maar weinig mensen ‘Spumante’ roepen, en al helemaal niemand ‘Franciacorta’. Als Nederlanders al Italiaanse bubbels kennen, is het ‘Prosecco’ of  ‘Asti’. Helemaal vreemd is dat niet: mousserende wijnen uit Asti zijn al zo’n 150 jaar op de markt, en ook Prosecco stamt uit het eind van de 19e eeuw. Veel jonger is Franciacorta, en bovendien spreek je dan ook over heel wat anders dan Prosecco of Spumante uit Asti! Pas in 1961 kwam de eerste mousserende wijn uit het wijngebied Franciacorta, gelegen ten noordwesten van Brescia, op de markt. Grote voorbeeld was niet zozeer Asti in Piedmonte of de heuvels van Valdobiaddene en Conegliano, waar Prosecco vandaan komt, maar Champagne. Een Franciacorta is gemaakt van (bijna) dezelfde druiven als een Champagne (chardonnay, pinot noir en pinot blanc), via dezelfde methode (door middel van tweede gisting in de fles) en moet bovendien aan even strenge eisen voldoen. Het aantal maanden dat een Franciacorta moet rijpen op fles is zelfs langer dan bij Champagne! Bewust wordt een zelfde smaakprofiel en kwaliteit nagestreefd als voor de Franse bubbel, wat tot gevolg heeft dezelfde prijzen en, in ieder geval binnen Italië, dezelfde status. Ook in Nederland betaal je voor een goede fles Franciacorta vergelijkbare prijzen als voor Champagnes van minder bekende (maar daarom niet minder goede) huizen. Probleem is echter dat er erg weinig Franciacorta is: de totale productie bedraagt maar 10 miljoen flessen per jaar, tegen 300 miljoen in de Champagne. En die 10 miljoen drinken de Italianen bovendien graag zelf op.

Fratelli Berlucchi
Een van historische huizen in het gebied is dat van Fratelli Berlucchi. Ik schreef er al eerder over, en was er in oktober heel kort op bezoek. Helaas proefde ik toen slechts één wijn van het huis, iets dat Tilli Rizzo Berlucchi maar een vervelend idee vond. Ze stuurde mij een doos van hun wijnen: vier mousserende en twee stille. De wijnen vormden een geweldige buitenkans om thuis op mijn gemak de kennismaking met Franciacorta voort te zetten. En die nadere kennismaking is erg goed bevallen!

Azienda Agricola Fratelli Berlucchi is eigendom van vijf broers en zussen. Aan het hoofd staat één van de zussen, Pia Donata. Zij wordt geassisteerd door haar dochter Tilli. Samen beheren zij de 70 hectare van het domein, zowel voor Franciacorta DOCG (de mousserende wijnen) als Curtefranca DOC (de stille wijnen). Die wijngaarden worden beheerd op milieuvriendelijke wijze (‘eco friendly’), met zeer beperkt gebruik van onkruidverdelgers en insecticiden. Het bedrijf is gehuisvest in een eeuwenoud gebouwencomplex, en gelegen in het historische gehucht Borgonata, vlak bij een idyllisch gelegen kerk. Het geheel vormt een schril contrast met de vele lelijke pakhuizen, opslagloodsen, industriële complexen en andere uitingen van de moderne samenleving die de wegen en vooral snelwegen van het Italiaanse Noorden ontsieren. Zelden zag ik zo’n verrommeling van het landschap en afschrikwekkende hopen beton als langs de toegangswegen tot Franciacorta. (Maar dit terzijde; gelukkig zien veel Italianen dit probleem zelf ook. Ik kreeg ter plaatse de nodige actiepamfletten van milieu-activisten in handen gedrukt. Wie een fraaie documentaire over dezelfde problematiek wil zien, kan ik Langhe DOC van Paolo Casalis aanraden.)

Mocht je meer willen weten over het gebied en zijn wijnen, sla dan ook de recente Perswijn even op: zij wijdden in het decembernummer een aantal pagina’s aan Franciacorta. Goede Franciacorta’s kun je in Nederland onder andere kopen op het web, bij Ombrerosse, de Franciacortaslijterij en Vini del Mondo.

Geproefd: Franciacorta en Curtefranca
Brut 2007; chardonnay en pinot blanc (samen 90%), pinot noir (10%); 36 maanden flesrijping
Zonnig geel van kleur, zwoel fruit, mandarijn en amandel in de geur. Smaakt droog, naar abrikoos en perzik, ook wat rijpe appel, is gerijpt maar levendig, heeft een fijne mousse, geeft af en toe de indruk van zoete schuimpjes, zowel in smaak als in mondgevoel. Wordt absoluut voller en rijper van contact met zuurstof. Lange, mooie afdronk.

Brut Rosé 2007; chardonnay en pinot blanc samen 70%, pinot noir 30%; 36 maanden flesrijping
Prachtig rose van kleur, mooie fijne, aanhoudende mousse. Veel fruit in de neus, met aalbessen, noten en wat gist. Droog in de mond, vol fruit, rijk en prettig. Zeer drogende afdronk. We aten die dag rijst met gado gado en cassave kroepoek. Helemaal geen slechte combinatie, dat pittige Indische eten en deze Italiaanse bubbel.

Pas Dosé 2007; chardonnay en pinot blanc 90%, pinot noir 10%; 36 maanden flesrijping
Bleekgeel van kleur, krachtige fijne mousse. Aroma’s van gist, noten, gedroogde zuidvruchten. Smaak zacht en ingetogen. Pas na enige tijd in het glas komt de wijn echt tot zijn recht: wordt dan vol, rijk, fruitig. Als ik ooit een mousserende wijn heb geproefd die met de minuut beter werd in het glas, is het deze wel. Een mousserende wijn voor gevorderden, én voor bij de maaltijd.

Brut Satén 2007; chardonnay 70%, pinot blanc 30%; 36 maanden flesrijping
Groenig geel van kleur, fijne mousse. Geur van onrijpe groene appels, tikje gist. Stevige zuren, heel droog, serieuze en ingetogen wijn. Mist wat mij betreft een beetje vrolijkheid, maar is wel heel zacht en romig. Onze maaltijd die dag bestond uit rode-bietenrisotto met spekjes. Een glas satén daarbij maakte de wijn breder in de mond, prettiger!

Rosso 2009, Curtefranca DOC
Stille wijn van 50% merlot, 30% cabernet sauvignon en 20% cabernet franc
Heerlijke soepele wijn, vol fruit, vrolijk. Met romige aroma’s, beetje rozenbottel. Weinig tannines, makkelijk drinkbaar. Een prima wijn voor iedere dag.

Bianco 2010, Curfefranca DOC
Stille wijn van 70% chardonnay en 30% pinot blanc
Zacht en prettig in geur en smaak. Droog, fris, sappig, veel fruit als appels, tikje abrikoos.  Net als de rode variant een prima glas voor door de week!

Fratelli Berlucchi heeft nog geen importeur in Nederland.