Ooit nam ik me voor een lijst aan te gaan leggen van alle druivenrassen waarvan ik wijnen heb proefd. Ik vermoed dat het er best veel zijn, van de Zwitserse lafnetscha tot de Nederlandse souvignier gris en van de Franse oeillade tot de Bulgaarse melnik. Die lijst is er tot op heden nog niet gekomen, maar in de afdeling Kaukasus mocht ik er gisteren in ieder geval eigenlijk weer eentje aan toevoegen: usakhelauri (ook gespeld als usakhelouri). Als slot van een avondje wijn proeven bij Mana en Peter van Ghvino, importeurs van Georgische wijnen, stond deze uiterst zeldzame rode wijn uit het noordwesten van Georgië op tafel. Een hele eer, zeker ook omdat Mana er een geweldige chocoladetaart bij had gebakken. Aangezien usakhelauri meestal halfzoet gevinifieerd wordt, leverde dat een uitstekende combinatie.
In Wine Grapes van Robinson, Harding en Vouillamoz lees ik dat de druif ook synoniemen heeft: okhureshuli, naar een van de weinige dorpjes in de regio Racha-Lechkhumi waar het druivenras nog aangetroffen wordt, Okhureshi. Het andere dorpje dat genoemd wordt is Zubi. Usakhelauri zelf betekent ‘zonder naam’, aldus een artikel op internet. Botanisch en genetisch is het ras sterk verwant aan de wilde druivenrassen van het gebied. Een echte oerdruif, waarschijnlijk!
Peter vertelde ons dat de wijn een van de favorieten van Stalin was; hij zou zelfs op de Potsdam Conferentie aan Churchill en Truman geserveerd zijn. Elders lees ik dat later onder het communistische regime de aanplant van usakhelauri moest wijken voor de witte tsoulikouri (die eveneens vaak halfzoet gemaakt wordt, en die we die zaterdagavond ook proefden. De droge versies van die druif hebben echter mijn voorkeur.)
Voor zover ik kan nagaan, wordt usakhelauri als volgt gemaakt: na het persen wordt het sap opgevangen. De most wordt na een nacht weer bij de massa pitten en schillen gevoegd. Het geheel wordt vervolgens vergist. Het halfzoete karakter komt dus uitsluitend van het natuurlijke hoge suikergehalte in de druiven. Vroeger werden in het proces ook qvevri gebruikt, tegenwoordig niet meer.
Bij Ghvino betaalt de Nederlandse liefhebber 53 euro voor een fles van de Usakhelauri Vineyards. Die prijs betalen de Georgiërs zeker ook voor de wijn, aangezien hij zeldzaam en geliefd is. De druif heeft zelfs een eigen website (gemaakt door de producent van de geproefde wijn). Peter en Mana geven echter toe dat ze hem de prijs niet echt waard vinden, hoe bijzonder ook. Eerlijk gezegd konden we ons daar gisteren wel in vinden: een mooie wijn, zeker, met ondanks de leeftijd (2012) nog jeugdige tonen, fris, veel fruit, aromatisch. Diep donker rood van kleur, geurend naar rood fruit en bloemen, qua structuur weinig tannines, soepel en glad. Een van de aanwezigen vond hem op een niet versterkte Banyuls lijken; wat mij betreft een prima vergelijking.
Het goede nieuws is: het is dus mogelijk usakhelouri in Nederland te proeven. Het slechte nieuws: je moet wel een gevulde portemonnee hebben.
Meer weten over Ghvino.nl
Meer lezen over Georgische wijnen
Een bezoek het New Wine Festival in Tbilisi
Meer over mijn bezoek aan Georgië
