“In Almere, Amsterdam en Den Haag doen ze het al, eigenlijk zou Utrecht moeten volgen. In diverse grote steden zijn de laatste jaren stadswijngaarden ontstaan. In 2014 gingen de eerste druivenplanten de grond in bij de Haagse Stadswijngaard in de wijk Laakhaven. Daar pachten én beheren Hagenaars hun eigen stokken. Initiatiefnemer Tycho Vermeulen helpt ze daarbij en geeft ook wijnmaakcursussen. In Amsterdam vonden ze dit zo’n goed idee, dat er inmiddels twee initiatieven zijn, No Chateau met advies van Vermeulen, en Wijn van Bret, bij station Sloterdijk. Wijnpionier Jan Oude Voshaar en hoofdredacteur van Perswijn Ronald de Groot zijn er adviseurs. De reden voor dit soort initiatieven is er vaak één van gemeenschapszin. Zoals Wijn van Bret het uitdrukt op de website: ‘We willen de beleving van groen naar de stad halen. De hele cyclus van het samen wijn maken bij jou in de buurt, dat is de kern.’”
Dit was de start van een artikel op DUIC dat ik in 2015 schreef. Naar aanleiding van dat artikel heb ik diverse mensen gesproken die plannen hadden voor een wijngaard, maar het is er bij mijn weten nooit van gekomen. Tot dit voorjaar. Het lijkt erop dat we nu dichterbij komen in Utrecht. Onlangs is namelijk de Stichting Stadswijngaard Utrecht opgericht, door drie liefhebbers van wijn. En symbolisch zijn al drie stokken aangeplant, in de Warendorftuin bij de Vrouwjuttenstraat en Lange Nieuwstraat.
Middeleeuwse voorgangers
Daarmee staan de initiatiefnemers in een mooie traditie. Want in Utrecht waren er zeker middeleeuwse voorgangers. Zowel het Paushuize als de Paulusabdij hadden namelijk aan het eind van de zestiende eeuw een wijngaardsnoeier in dienst. Waarom een specialist betalen, als er niets de snoeien viel? En waarom snoeien, als er geen druiven verbouwd werden? Of dat voor wijn of voor verjus– een zure drank die belangrijk was in de keuken – was, dat laat ik maar even in het midden. Utrecht was in die tijd zeker niet bijzonder. Je vond in de Nederlanden vaker druivenstokken in de beschutting van de stads- of kasteelmuren. Alleen onder de grote rivieren, in de heuvels van Limburg bijvoorbeeld, of rondom Leuven, in het huidige België, vond je wijngaarden ‘in het veld’.
Wijn van eigen bodem
Anno 2019 kent Nederland heel wat wijn van eigen bodem. Ons land kent zo’n 250 hectaren wijngaard, en zo’n 145 commerciële wijngaarden. In iedere provincie is wel een wijngaard te vinden, van Friesland tot Zeeland en van Noord-Holland tot de Achterhoek. Ook de provincie Utrecht kent wijngaarden, onder andere in Elst en, nog dichterbij, in Zeist. Proosten met Nederlandse wijn kan ook uitstekend: ons koele klimaat is bij uitstek geschikt voor witte mousserende wijnen. Ook deze worden door het hele land gemaakt, van Friesland tot in Limburg. Sterker nog, er zijn zelfs wijngaarden die uitsluitend mousserende wijnen maken, zoals Domein Holset in Limburg.
Gezocht: gaard voor wijn
Terug naar Utrecht. Daar hebben we dus nu de Stichting Stadswijngaard, maar nog geen echte ‘gaard’. De heren zijn nog op zoek naar een geschikte locatie voor het aanplanten van de stokken. Dus doe ik opnieuw een oproep: wie helpt Utrecht aan een stadswijngaard, en heeft een goede suggestie voor een stukje grond? Zodat we over een jaar of vier misschien kunnen proosten met echte Utregse bubbels? Zou geweldig zijn!
