Uit Mercurey, waar Roelof en Marlon met keihard werken bezig zijn van Domaine de la Monette een succes te maken, kreeg ik onderstaande mail. Lees, en leer weer veel over het werk in de wijngaard! Over een paar dagen zal ik verslag doen van ons bliksembezoek aan Roelof en Marlon, en de wijn die we er proefden.
Nou, de vakantie is bijna voorbij, hoor ik u denken. Niet voor een wijnboer in Bourgogne! Na een intensief voorjaar en ditto zomer, breekt voor ons een periode aan van nagelbijtend (vrijwel) nietsdoen. En wel tot aan de oogst, die dit jaar bij ons vanaf 20 september verwacht wordt. Het nagelbijten heeft een nuttige functie: het kalmeert de zenuwen, die nu bij menig Bourgondisch wijnboer door de keel gieren. Waarom? Nou gewoon, omdat het een kl… zomer is. De uitleg (die aansluit bij het einde-winterbericht):
Débourrement
Begin april zijn de druiven uitgelopen, wat aan de late kant was na een lange en koude winter. Wat direct opviel was dat er grote verschillen waren tussen percelen, maar vooral ook – en dat is veel hinderlijker – binnen één perceel. Soms trof je middenin een perceel ineens een handvol rijen aan die gewoon een week achterliepen; of het ene eind groeide wel, en het andere niet. Allemaal heel lastig voor de volgende activiteit:
Relevage
In Bourgogne worden de druiven overeind en in keurige rijtjes gehouden met een systeem van paaltjes en geleidedraden. Als de druiven een centimeter of 30 zijn uitgelopen, worden de geleidedraden aan weerszijden op de grond gelegd. Een week of twee later is zo’n tak tussen de 50 en 75 centimeter, en begint-ie scheef te hangen. Hèt moment om de geleidedraden weer op te tillen, op de daarvoor bestemde spijkers te hangen en alle takken ertussen te klemmen. Een weekje later loop je er nog een keer langs, en prop je alles wat eerder nog te klein was alsnog tussen de draden. En daar begonnen de problemen van 2010: omdat alles onregelmatig groeide, moest je 3 of 4 keer de ronde maken om alles vast te zetten. De opeenvolging van héél warme en droge periodes, gevolgd door extreem koud en nat bevorderde in elk geval niet een uniforme groei.
Rognage
Vastgezet en al blijft zo’n druif groeien, op een gegeven moment is zo’n leut 2 meter hoog en begint-ie om te kieperen. Dat is het moment om de ‘rogneuse’ uit het vet te halen, een levensgevaarlijk snoeiapparaat waarmee je van die keurige nette rijtjes maakt. Of de hond van de buren tot tartaartjes verwerkt.
Deze actie (van die rijtjes, de hond probeer je te ontwijken) stel je zo lang mogelijk uit, uit luiheid en lijfsbehoud. Zodra je de eerste keer ‘rogneert’ hak je alle topjes van de takken af; biologisch gevolg (bekend bij degenen die tomaten in hun volkstuin hebben) is dat alle onderliggende okselknopjes uitlopen, hetgeen een grote bos groen loof geeft en even later heel veel ‘verjus’ (op zijtakken geformeerde trosjes, die nooit op tijd rijp worden). Dus moet je weer rogneren. Enzovoorts. Zo lang mogelijk uitstellen is dus het devies.
Bloei
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, bloeit een druif wel degelijk. Toegegeven, veel stellen de ‘bloemen’ niet voor, maar het ruikt wel lekker, een beetje citroen-achtig. Helaas viel de bloei dit jaar in een periode van extreem koud en nat weer, wat twee gevolgen had: slechte vruchtzetting (dus straks een kleinere oogst), en de ‘pourriture grise’ (schimmelziekte) die zich direct installeert. De pourriture komen we later nog tegen onder het thema ‘nagelbijten’. Een slechte bloei resulteert in ‘coulure’ – het afvallen van niet bevruchte bloemetjes, dus minder oogstvolume. En ook in ‘millerandage’ – de vorming van hele kleine besjes als gevolg van een incomplete bevruchting. Uiteraard geeft dat ook minder volume, maar kwalitatief is het interessant: de ‘millerands’ worden altijd super-zoet, en geven héél veel smaak.
Spuiten
De twee belangrijkste schimmelziektes in het zomerseizoen zijn de ‘mildiou’ (NL: valse meeldauw) en de ‘oïdium’ (NL: echte meeldauw). Door de genoemde opeenvolging van nat en koud, gevolgd door heet en droog, et cetera, kwamen beide aandoeningen ruimschoots aan hun trekken. Elke week spuiten was derhalve nodig. Verassing: ook biologische boeren spuiten hun druiven. Als we dat niet zouden doen, dan hoefden we wegens gebrek aan rijpe druiven namelijk ook geen oogstploeg in te huren. De gebruikte middelen zijn uiterst zachtaardig voor mens en milieu, maar helaas ook voor die … schimmels. Vaak spuiten was dus onontbeerlijk.
Onkruidbestrijding
Nou, daar was dus tot begin augustus geen tijd voor. Heel de maand juli kende een eenvoudig ritme: rognage, spuiten, plensbui. En direct na een plensbui moet je twee dagen wachten voor je weer de wijngaard in kan met je machine, anders verandert-ie heel snel in een grote kluit modder. Dus meteen daarna weer rogneren, want met al dat water groeit zo’n druif snel. Inmiddels, begin augustus, is de schade een beetje ingehaald en het meeste onkruid onder bedwang na diverse maai- en schoffelacties.
Nagelbijten
En nou dus dat nagelbijten. Het werk zit erop, de laatste keer spuiten is gedaan. Hooguit nog even de maaimachine door de rijen om de oogstploeg van een comfortabel grasmatje te voorzien. Maar …. het wordt een late oogst dit jaar, ruim later dan het 10-jaars gemiddelde, dus met meer kans op slecht weer. De druiven beginnen te kleuren, maar dat gaat heel langzaam. De ‘pourriture grise’, is overal latent aanwezig; zodra er wat meer suiker in de druiven zit en het weer vochtig blijft, zullen we een explosie van deze schimmelziekte zien. Alle wijnboeren van Mercurey zitten op hun nagels te bijten: als het droog blijft, kan het een kleine maar heel goede oogst worden. Als de rest van augustus middelmatig blijft ( ‘août fait le mout’ – augustus maakt de most), dan zal het afhangen van september. Gelukkig is het najaar hier vaak prachtig, met in september en oktober veel zonnige dagen met temperaturen rond de 20 graden en een noordenwindje – exact de condities die de oogst van 2007 en 2008 gered hebben. En misschien dus ook die van 2010.
Wij gaan alvast alle nieuwe cuves schoonmaken. En dan een paar dagen op vakantie!
Roelof Ligtmans, Domaine de la Monette
Dit is deel 4 in de serie over Domaine de la Monette, in Mercurey. Eerdere delen verschenen op 27 februari 2009, 17 september 2009 en 9 april 2010.
Foto’s, van boven naar beneden:
- Domaine de la Monette, aan de voet van Château de Chamirey
- Levering nieuwe cuves
- Coulure en millerandage op chardonnay
- Begin van de véraison op pinot noir
