De geschiedenis van wijn in de Republiek Macedonië leest hetzelfde als die van buurland Bulgarije: Thraciërs, Romeinen, Byzantijnen, Ottomanen, communisten. Geen wonder, want de grenzen die heden ten dage in oostelijk Europa getrokken zijn, vormen slechts de neerslag van het politieke bedrijf. Ze lopen niet gelijk aan de verbintenissen die er bestaan tussen streken, (culinaire) tradities en mensen. Wijnen uit Macedonië vertonen dan ook overeenkomsten met wijnen uit Bulgarije en andere regio’s die tot Centraal en Oost-Europa behoren. De druif kratosija is dezelfde als de crljenak kastelanski van Kroatië en de primitivo van Apulië (officiële naam: tribidrag, elders bekend als zinfandel), vranec komt (als vranac) voor in Montenegro, Servië en Kroatië (al schijnen er verschillen te zijn). De witte druif smederevka komt niet alleen in Macedonië voor maar ook in andere delen van voormalig Joegoslavië. En in communistische tijden werd er rkaciteli geïntroduceerd vanuit Georgië, zowel in Macedonië als in buurland Bulgarije en diverse andere ex-Sovjet satellieten.
Gericht op export
Anno 2016 verbouwen 15.000 families druiven op in totaal 25.000 hectare wijngaard. De gemiddelde omvang van een wijngaard is dus klein. In totaal wordt jaarlijks zo’n 120 miljoen liter wijn geproduceerd, waarvan 60% bulkwijn is en 40% gebotteld wordt. Echte wijnproducenten zijn er maar 84: 90% daarvan produceert minder dan 5 miljoen liter per jaar. Zij zijn vooral gericht op export. Veel aandacht wordt besteed aan moderne technologie en kwaliteit van de productie.
Het klimaat in Macedonië is uitermate geschikt voor rode wijnen, met 270 zonnige dagen per jaar. Paradepaard van de moderne wijnindustrie is dan ook de druif vranec. In totaal is de helft van de aanplant rood. Van de witte helft gaat een fors deel naar de brandy-productie. Bodems zijn rijk en alluviaal. Er zijn drie wijnregio’s verdeeld in zestien districten. De belangrijkste regio is de vallei van de rivier de Vardar, met 85% van de aanplant.
Naast vranec zijn er zowel lokale als internationale rode druivenrassen: kratosija, stanushina, prokupec naast cabernet sauvignon, merlot, pinot noir en syrah. Voor wit geldt hetzelfde: temjanika, smederevka, zilavka en zupjanka naast vanuit Georgië geïntroduceerde rkatsiteli en chardonnay en sauvignon blanc.
Proeverij Macedonische wijnen
Onlangs vond in Amsterdam een proeverij van Macedonische wijnen plaats, georganiseerd door Wines of Macedonia. Het hele spectrum aan druivenrassen was vertegenwoordigd, al lag er veel nadruk op vranec. Tijdens de geleide ‘masterclass’, door wijndocent Ingrid Larmoyeur, passeerden zes wijnen van dit druivenras de revue. Als ik heel eerlijk ben, ging ik niet naar huis met het idee dat ik nu eens wat vaker Vranec moest gaan drinken. Keurige wijnen, goed gemaakt, maar weinig spannend, vond ik. Ze wisten me niet te beroeren. Daarom besloot ik me tijdens een rondgang langs de stands van producenten te beperken tot wit. En die bevielen veel beter! Een selectie van de beste vijf.
Top 5 witte wijnen
Witte druiven die op de proeftafels vertegenwoordigd waren, waren rkaciteli, smederevka, zilavka, temjanika, zupjanka, grasevina en een aantal internationale druiven. De volgorde hieronder geeft geen rangorde aan. Beide wijnen van Dalvina behoorden echter wel tot de beste die ik heb geproefd.
Dalvina Astraion Rkaciteli 2015
Een tien jaar oud bedrijf, met 370 hectare eigen wijngaard, gevestigd in het Strumichko-Radovishki Wine District. Mooie zuivere wijn, met veel fruit, wat notig, milde kruiderij, frisse appel. Heel licht bittertje van de beperkte skincontact. Voor mij de beste Rkaciteli van de proeverij.
Dalvina Astraion Zupjanka 2015
Van hetzelfde bedrijf een wijn van het druivenras zupjanka, een lichtgekleurde kruising van ‘rode’ ouders prokupac en pinot noir, in 1970 in Servië ontstaan. De resulterende witte wijn is vol en krachtig, met tonen van citrus, appel en banaan. Wat vettigheid van de glycerol, aldus de aanwezige producent. De druiven komen van 40-45 jaar oude stokken waar lang niets meer mee gedaan is. Dalvina is een van de weinige die weer iets met de druif doet. Zeer verrassend en de moeite waard.
Stobi R’kaciteli 2015
Groot en jong bedrijf, met 600 hectare eigen wijngaard in de Tikves Wine Region. In Nederland vertegenwoordigd door Schermerwijn.
Fruitige en volle R’kaciteli, totaal anders dan de versie van Dalvina. Boeiend om te zien wat deze productieve druif kan bereiken. Volgens de dame achter de tafel wordt rkaciteli ook wel de Georgische Riesling genoemd. Dat zou mijn voorkeur voor de druif kunnen verklaren.
Van Stobi proefde ik ook Smederevka 2014 en Zilavka 2015, beide prettige en frisse wijnen, lekkere dorstlessers.
Tikves Rkaciteli Special Selection 2015
Opgericht in 1885. Later staatsbedrijf, in 2003 overgenomen door een investeerdersgroep. 1000 hectare eigen wijngaard, beschikking over 3000 hectare in coöperatie.
De ‘makkelijkste’ rkaciteli van de drie, lekker notig, goed droog, breed inzetbaar. Volledig op roestvrijstaal opgevoed. Fijne eerste kennismaking met de witte wijnen van Macedonië: het was de eerste wijn die ik proefde na de rode serie Vranec.
Popova Kula Temjanika 2015
Klein en jong bedrijf in de Tikves Wine Region, 21 hectare eigen wijngaard. In Nederland vertegenwoordigd door Univin.
Van de diverse Temjanika’s die ik proefde was dit de beste (maar ook de meest atypische, waarschijnlijk). Elders in de wereld is de druif bekend als muscat blanc à petits grains.
Droog gevinifieerd, met prachtige volle tonen van grapefruit en vlierbes. Had daardoor wel wat weg van Sauvignon Blanc. Mooie zuren, goed in balans.
