Twee wijnfilms mocht ik afgelopen weken in een preview bekijken: Barolo Boys van Paolo Casalis en Tiziano Gaia, en American Wine Story van David Baker. Beide zijn echte aanraders. De beelden zijn prachtige, de Italiaanse respectievelijk Amerikaanse wijngaarden staan er wonderschoon op. Ook de interviews zijn in beide gevallen mooi gefilmd, met veel rust. Voice-overs geven in beide films tussentijdse uitleg. Vooral voor een wijnhistoricus als ik vormden de films uitstekend materiaal om in korte tijd (een uurtje) belangrijke stukken van de recente ontwikkelingen in de wijnwereld in perspectief te zien. Maar iedere échte #winelover, ook degene die minder geïnteresseerd is in geschiedenis, zal er plezier aan beleven!
Barolo Boys, the Story of a Revolution
Barolo Boys gaat over de pioniers die in de jaren zeventig van de twintigste eeuw de tradities van het ingeslapen Langhe-wijngebied in Noord-Italië doorbraken. Nebbiolo was (en is) er dé druif, Barolo de wijn. De pioniers experimenteerden met Franse barriques (225 liter) van nieuw eikenhout, terwijl hun vaders al eeuwen met grote houten vaten (van soms wel duizenden liters) van kastanjehout werkten. De modernisten knipten overtollig fruit van de wijnstokken, om de kwaliteit van de druiven te verbeteren, wat voor de vaders weer heiligschennis was. De vader van Elio Altare, de eerste die barriques gebruikte in de Langhe, onterfde Elio dan ook toen hij zijn zoon de oude vaten zag vernietigen. Diezelfde Elio Altare licht toe waarom Barolo in die tijd niet werd gedronken. ‘Wijnmakers lieten Barolo op Marsala lijken, om het te verkopen. We hadden grote botti met houtworm, en wanneer een grote wijn werd geproduceerd, betekende dat dat de natuur een beter gevoel had gehad dan de wijnmaker.’
Toen kwam het methanol-schandaal van 1986: handelaren die wijn versneden met methanol, zeer schadelijk voor de mens. Dankzij dit schandaal ontstond er een samenwerking tussen al degenen die de Langhe en Barolo een nieuw elan wilden brengen. Ervaringen werden plotseling uitgewisseld en er waren bijeenkomsten van jonge wijnmakers, twee tot drie keer per week. En de kwaliteit van de wijnen ging met sprongen omhoog. Enter Marc de Grazia, een jonge importeur van Italiaanse wijn in de VS. Hij haalde de nieuwe Barolo’s naar de States, waar ze met gejuich werden ontvangen. Ook de wijnmakers gingen op tour en kregen al gaande de naam ‘Barolo Boys’. Vooral het succes van de 100% barrique-wijnen met 100 punten van Parker en Wine Spectator was enorm. In tien jaar kwam er meer geld naar de Langhe dan in de hele eeuw daarvoor, aldus Elio Altare.
Dan volgt de clash met de ‘conservatieven’, geleid door Bartolo Mascarello. Zij stelden dat de nieuwe Barolo’s niet de identiteit van de druif, nebbiolo, weergaven. Vooral de nieuw eikenhouten barriques moesten het ontgelden. De modernisten stelden: wijn moet al vanaf het begin goed zijn, je moet niet twintig jaar hoeven wachten om hem te kunnen drinken. De traditionalisten: ‘Barolo moet een strenge, harde wijn zijn, met een gebrek aan onmiddellijke ‘aaibaarheidsfactor’. Inmiddels heeft de tijd de modernisten ingehaald en de Barolo Boys werken niet meer samen. De modernisten zijn inmiddels soms net zo star geworden als hun vaders vroeger, terwijl een nieuwe generatie weer aan de slag is/wil met grote houten vaten, weg van 100% barrique-wijnen. En zelfs Marco de Grazia erkent: ‘We zijn waarschijnlijk wel te ver gegaan.’
De film vertelt het verhaal van deze Barolo Boys en het belang dat hun acties en hun wijnen hebben gehad voor de Langhe en voor Barolo. De makers besluiten met de vraag of er wel winnaars zijn in dit verhaal? “Certainly the willingness not to submit to a predetermined history is a great victory, but the journey of the Barolo Boys is not ended yet.”
Barolo Boys is beschikbaar als DVD+36 pagina booklet (Engelse ondertitels, PAL or NTSC) of HD Streaming Format. Meer informatie hier.
Binnenkort meer over American Wine Story.