Xinomavro in wit, rood en rosé

Enige weken geleden bezochten Nico en ik een proeverij met een bijzonder concept, georganiseerd door twee zeer enthousiaste jonge meiden. Nu heb ik al veel proeverijen meegemaakt, en er komt een moment dat ze allemaal op elkaar gaan lijken. Maar deze twee twintigers, Take Away Sommelier Arina van Leenen en Kalliopi Koutoupa van Gastrologika, bedachten een originele aanpak, en ik hoop van harte dat ze hun samenwerking en hun activiteiten verder uitbouwen. Wij hadden een geweldig leuke avond, die ik graag hier nog een keer beschrijf.

De meiden studeerden Gastronomie in Italië en besloten na een hernieuwde ontmoeting tijdens een Terra Madre-bijeenkomst van Slow Food samen iets te organiseren. Hun doel:  Griekse wijnen onder de aandacht van het Nederlandse publiek te brengen. Een webshop of importactiviteiten bestaan nog niet, maar Arina is wel de mogelijkheden aan het verkennen. Kalliopi hoopt door de proeverijen de belangstelling voor het land en de wijnen te stimuleren, en zo mensen te verleiden tot een wijnreis naar het noorden van Griekenland. Dit gebied kan wel een boost van het toerisme gebruiken. De wijnreizen zijn nog niet volledig ontwikkeld, maar daar wordt volop aan gewerkt.

Rosé in de tuin
Om te beginnen was de plaats van de proeverij al bijzonder én goed gekozen: een herenhuis aan een Utrechtse singel dat de dag erna door de verhuizers leeg gehaald zou worden. Boeken en tafels en stoelen waren nog aanwezig, zodat er voor de proeverij voldoende sfeer hing. Bovendien werd het aperitief in de fraaie stadstuin geschonken, waar de aanwezigen alvast kennis met elkaar konden maken. De Akakies Rosé Sparkling van Kir Yianni, een mousserende xinomavro van een van de bekendste en grootste bedrijven van Noord-Griekenland,  beviel een ieder goed: aroma’s van aardbei en cassis, met hoge zuren en een tikje tannines. Droog, maar toch met een zoete indruk, die maakte dat het juist voor in de tuin, op deze zonnige avond, een gezellige binnenkomer was. Een echte crowd pleaser, gemaakt met de tweede gisting op tank.

Wijnen van één druif in alle kleuren
Bijzonder was dat Arina en Kalliopi het zeer gemengde gezelschap wijnen lieten proeven van slechts één druif, de xinomavro. Na het vrolijke apéritief schoven de deelnemers aan tafel en kon de avond echt van start. Vakkundig en vlot kregen we een uitleg over wijnland Griekenland en het druivenras xinomavro, dat vooral rond Naoussa en in Amyndeo successvol wordt toegepast. Amyndeo en Naoussa zijn bergachtige gebieden in Grieks Macedonië, met een continentaal klimaat. De bergen geven beschutting tegen koude winden uit het noorden; desondanks heeft Amyndeo het koelste klimaat van Griekenland. Beide gebieden zijn ook erkende herkomstbenamingen.

Xinomavro is één van de meest aangeplante rode druivenrassen in Griekenland, en betekent  ‘zure zwarte’: de rode wijnen zijn over het algemeen donker van kleur, en hebben stevige zuren. Het maakt ze daarmee ook tot uitstekende ‘eetwijnen’.  Mede om die reden kregen we een paar simpele maar lekker hapjes geserveerd.

De beste mousserende wijn van Griekenland
Aanwezig was ook een broer van de Nederlandse wijnmaker Laurens Hartman, eigenaar van Domaine Karanika, die in Amyndeo stevig aan de weg timmert met onder andere mousserende wijn. De broer legde ons uit dat de stijl van Kir Yianni meer de traditionele stijl van mousserende wijnen in Griekenland is (lief en wat zoeter), terwijl de Brut Cuvée Speciale van Karanika, die we vervolgens in het glas kregen, veel moderner is. Van deze Brut Cuvée Speciale, gemaakt op traditionele champagnemethode, zei wijnschrijver Tom Stevenson dit voorjaar dat hij het de beste mousserende wijn van Griekenland vond, en dat de wijn een grote toekomst tegemoet gaat.

Nico en ik kunnen dat alleen maar beamen. De hoge zuren van de xinomavro zijn prima geschikt voor mousserende wijn. In het geval van de Karanika leverde het samenspel van bodem (veel kalk), wijnmaker en druif een rokerige, heftige, intense wijn op met aroma’s van appel en kalk, vuursteen en citrus. Met stip was het wat mij betreft ook de beste én spannendste wijn van de avond.

Van Blanc de Noir  naar rood
Xinomavro is een rode druif, maar desondanks wordt er lokaal ook wel witte wijn van gemaakt. Deze zul je echter niet snel in het buitenland aantreffen. Arina en Kalliopi schonken ons een lokale wijn uit Imathia (de streek waar Naoussa in ligt), van het wijnhuis Elinos, een klein familiebedrijf. Deze Griekse Blanc de Noir geurde naar sukade en kruisbessen, had stevige minerale tonen, was droog en een tikje bitter. Al met al een interessante wijn, die vooral ter plekke bij een maaltijd goed tot zijn recht zal komen.

Xinomavro is in het buitenland echter vooral bekend vanwege de krachtige rode wijnen, met droge tannines en stevige zuren.  Houtrijping kan hij goed verdragen, maar de mate waarin dat wordt toegepast bepaald uiteraard de stijl van de wijn.

We proefden drie zeer verschillende rode Xinomavro’s:

– Jeunes Vignes de Xinomavro 2011 van Thymiopoulos

– Xinomavro Naoussa 2007 van Elinos.

– Xinomavro Reserve, Vieilles Vignes 2009 van Alpha Estate

De Jeunes Vignes had hierbij mijn absolute voorkeur: heerlijk vers bosfruit, vrolijk en prettig drinkbaar, zeker vergeleken met de krachtige ‘beesten’ die hierna volgden.  We schaften na afloop nog een flesje aan voor later, bij een barbecue.

De wijn van Alpha Estate, een modern huis in Amyndeo, is gemaakt in een internationale ‘Parker’-stijl: soepel en rond, maar toch krachtig met veel rood fruit. Bijna een Bordeaux…. De Naoussa van Elinos is traditioneler, met stevige tannines, veel hout en héél veel zuren. Een prachtige wijn, maar wel graag bij een geroosterd wild zwijn!

Zoete afsluiter
De avond werd afgesloten met een bijzondere zoete Xinomavro van Diamantis, de Liastos 2008. De wijn wordt gemaakt van xinomavro-druiven die vier maanden drogen op  houten tafels en rijpt na vergisting vier jaar op vat. Gezien het feit dat er 15% alcohol bereikt kan worden zonder toevoeging van alcohol, moeten die rode druifjes tijdens de oogst van de suiker barsten! Dit type wijn wordt hier al eeuwen gemaakt; al 300 jaar geleden werd hij naar het westen geëxporteerd. Aroma’s en smaak: gedroogde vijgen, mokka, chocolade, rozijnen, maar toch fris, met de indruk van vers fruit.  Hiervan mag best meer naar Nederland gehaald worden!

Vooral de reeks wijnen van die ene druif, de kwaliteit van de wijnen en het enthousiasme van deze jonge ondernemers maakte de avond tot een groot succes. Ik hoop dat we nog veel van de dames zullen horen!