Honderdvijftig jaar geleden bestond het nog niet: witte wijn van de hellingen van de Etna. Op deze vulkaan op Sicilië, die nog bijna maandelijks as en vuur spuugt en daarmee de omgeving voorziet van uiterst vruchtbare bodems, groeien al eeuwen druiven. Blauwe en witte stonden er tot circa 1850 dwars door elkaar in de wijngaard, om daarna ook samen in de pers en het vat te belanden. Totdat het huis Barone di Villagrande besloot dat het anders moest, en de witte en de blauwe druiven apart ging oogsten en verwerken. Sinds die tijd bestaat er witte Etna-wijn. De bepalingen van de Etna DOC, opgericht in 1968, zeggen onder andere dat de wijngaarden moeten liggen tussen 400 en 1000 meter boven zeeniveau, en dat de Etna Bianco uit voornamelijk carricante moet bestaan, een inheems druivenras. Een klein beetje cataratto mag worden toegevoegd, net als minimale hoeveelheden van nog wat meer rassen. Daarnaast is er Etna Bianco Superiore. De naam zegt niets over de kwaliteit, alleen over een strenger afgebakend herkomstgebied: druiven mogen alleen van de wijngaarden van het dorp Milo komen.
De karakteristieken van de witte Etna-wijnen zijn lastig onder woorden te brengen. Ze zijn in ieder geval droog, dus zonder restsuiker, en dragen duidelijk het stempel van de vulkanische bodems. Mineraliteit is een trefwoord; je proeft in alle wijnen wat zilts, wat vuurstenigs zelfs. Daarnaast doen geur en smaak vaak eerder denken aan noten dan aan fruit. Fruit is nooit echt uitbundig aanwezig, alleen heel ingetogen, en varieert van rijpe meloen tot ingeblikte ananas en van groene appel tot zonnige citrus. Zuren, die zijn er ook, stevige zelfs. Maar altijd zo keurig verpakt dat een glas lekker verfrissend werkt, en eetlustopwekkend. Waar ik bij het proeven van deze wijnen telkens naar snakte, was een portie mosselen of oesters! De witte Etna-wijnen zijn namelijk geen vrolijke niemendalletjes voor op het terras, maar wat serieuzere types die pas los komen met eten erbij. Dan leven ze helemaal op en ontplooien hun volle charme!
Een absolute topper onder recent geproefde Etna-wijnen was voor mij de witte Quantico 2011 van wijnproducent Giuliemi, gevestigd op de noordhelling van de Etna. Hier was een bianco met wat meer vrolijk dansend fruit, prikkelend en uitdagend. Toch ook wel weer bescheiden en ingetogen, zoals het een goede Etna Bianco past, maar met een brutale fruitige aanwezigheid die me gelijk voor deze wijn innam. Quantico was écht een beetje anders dan anders! Een wijn die er uitsprong, die heel zuiver was, super-biologisch en gemaakt zonder toegevoegde sulfieten. Een wijn die smeekte om dat bord oesters! Jammer dat er maar 3500 flessen van gemaakt zijn.
Witte Etna-wijnen drink je jong! Maar kijk er niet vreemd van op als een 10-jaar oude Carricante nog je glas uit dendert alsof hij de verloren tijd wil inhalen. En ik heb verhalen gehoord over nog oudere verrassingen, van wel 43 jaar … Een spannend witte-wijngebied, daar op die Siciliaanse vulkaan!
[Dit artikel werd geschreven in het kader van een opdracht voor de cursus Culinair/Wijnschrijven, gegeven door Onno Kleyn]
