Hij staat er fraai bij, de oudste wijnstok ter wereld: zicht op de rivier de Drava, gesteund in de rug door een gerestaureerd huis, keurig gesnoeid, met zijn stam in een net aangeharkt perkje. Er staat een hek om het perk, en een schoon pleintje ligt voor het huis. Laat die toeristen maar komen!
In Maribor, culturele hoofdstad van Europa dit jaar, staat volgens het Guiness Book of Records (2004) de oudste wijnstok ter wereld, in het Sloveens stara trta genoemd. En ze zijn er supertrots op, daar in Slovenië’s tweede stad. Die Alte Rebe / The Old Vine heeft zijn eigen toeristenfolder, bewegwijzering in de stad én sinds een paar jaar zijn eigen bezoekerscentrum.
De wijnstok staat er al zo’n 400 jaar. Op oude afbeeldingen van het huis uit 1657 en 1681 is de wijnstok te zien aan het huis in de wijk Lent. Het huis maakt sinds de 16e eeuw onderdeel uit van de stadsmuren van Maribor. Maar belangrijker is dat wetenschappelijk onderzoek uitgewezen heeft dat de wijnstok ongeveer 400 jaar oud moet zijn. De uitleg van dat onderzoek staat te lezen op panelen in het bezoekerscentrum, dat tevens informatiepunt is over de rijke wijncultuur van Slovenië. De wijngaarden van het Oostenrijkse Zuid-Steiermark (in het Nederlands Stiermarken, maar dat vind ik zo’n idiote aanduiding), gaan al eeuwenlang naadloos over in die van het huidige Noord-Slovenië, en Maribor was en is voor die wijnwereld een belangrijk centrum. Maribor ligt slechts 20 minuten rijden van de Oostenrijkse grens en is omgeven door heuvels met wijngaarden. Ze zijn vanuit de stad zelfs zichtbaar.
Je treft in het informatiecentrum in Maribor ook de in Steiermark alomtegenwoordige Oostenrijkse aartshertog Johan weer aan (die in de folder overigens heel nationalistisch de Sloveense hertog Johan wordt genoemd). Johan leefde aan het begin van de 19e eeuw en heeft enorm veel betekent voor de landbouw van Oostenrijk en aangrenzende gebieden. Hij wordt nog altijd hoog gewaardeerd.
Eén wijngebied
In het informatiecentrum is behalve informatie over de beroemde wijnstok ook veel te vinden over de wijnbouw in het gebied, en er is een kleine opstelling met oude documenten en landbouwgereedschappen. Daarnaast kan er geproefd worden van wijnen uit de omgeving, onder andere van Dveri Pax. Ik sprak exportmanager Andreas Jauschneg op deze vakantie (in een Buschenschank in Oostenrijk, met uitzicht op de Sloveense grens), en hij legde me uit dat Dveri Pax eigendom is van een klooster in Oostenrijk, dat sinds de wisseling van de politieke macht in Slovenië zijn bezit weer in exploitatie heeft genomen. Helaas had ik geen gelegenheid Dveri Pax te bezoeken, dat hou ik nog te goed. Dveri Pax illustreert mooi de wijngeschiedenis van dit gebied: nauw verbonden met Oostenrijk, eigenlijk gewoon één wijnwereld. Maribor en heel Slovenië maakten tot de Eerste Wereldoorlog eeuwenlang onderdeel uit van het immense Habsburgse imperium. Dveri Pax ligt in Slovenië, is in bezit van een Oostenrijks klooster, en heeft deels Oostenrijks personeel. Dat de Oostenrijkers dat ook beseffen, werd bewezen door de aanwezigheid van Sloveense wijnen (van Conrad Fürst, zie het verslag van een eerdere kennismaking met de wijnen van dit huis) in het Genussregal in Vogau, dé showcase voor de wijnen van Zuid-Steiermark!
Terug naar onze stara trta: het druivenras modra kavčina, of ook wel žametna črnina genoemd, een inheemse Sloveense druif die vooral nog in het zuidoosten van Slovenië gevonden wordt. Daar wordt er de rode wijn Cviček van gemaakt. Hoewel dit een blend is van rode en witte wijn, heb ik het vermoeden dat cviček iets de Oostenrijkse Schilcher te maken heeft, maar bewijzen daarvoor heb ik nog niet. Jaarlijks levert de stok zo’n 35 tot 55 kilo druiven, waarvan wijn gemaakt wordt die de burgemeester van Maribor in kleine flacons van 250 ml mag uitdelen aan gasten, als relatiegeschenk. De flesjes wijn zijn al uitgedeeld aan diverse pausen, Bill Clinton, keizer Akihito, Arnold Schwarzenegger en Brad Pitt, om er maar een paar te noemen.
Zowel het snoeien van de stok als de druivenoogst gaan jaarlijks gepaard met veel ceremonieel en feest. Scheuten van de stok worden na de snoei uitgedeeld over heel de wereld. Er staat er eentje in Parijs, voor het wijnmuseum, in Australië, in Japan, Israël, het Vaticaan en in veel andere landen. Ja, je kunt echt wel zeggen dat de Slovenen trots zijn op hún stara trta!
Lees hier meer over Sloveense wijnen.
